Tuyên truyền, phổ biến pháp luật tỉnh Lai Châu
Thứ bảy, 21/12/2024, 12:15
THÀNH LẬP, TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA CÂU LẠC BỘ PHÁP LUẬT
1. Xây dựng, thành lập Câu lạc bộ pháp luật
1.1. Khảo sát, lựa chọn địa điểm nơi thành lập Câu lạc bộ
Khảo sát, lựa chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ là hoạt động có ý nghĩa quan trọng đầu tiên trong quá trình thành lập và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Hoạt động này do cơ quan tư pháp các cấp trực tiếp hoặc phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể thực hiện, hoặc cũng có thể do bất kỳ một cơ quan, đơn vị, đoàn thể nào tiến hành nếu có nhu cầu xây dựng Câu lạc bộ. Việc khảo sát có thể được tiến hành ở cơ quan, đơn vị, địa phương, cơ sở thông qua kết quả đi thực tế điều tra, khảo sát hoặc xây dựng các phiếu điều tra tổng hợp.
1.1. Khảo sát, lựa chọn địa điểm nơi thành lập Câu lạc bộ
Khảo sát, lựa chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ là hoạt động có ý nghĩa quan trọng đầu tiên trong quá trình thành lập và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Hoạt động này do cơ quan tư pháp các cấp trực tiếp hoặc phối hợp với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể thực hiện, hoặc cũng có thể do bất kỳ một cơ quan, đơn vị, đoàn thể nào tiến hành nếu có nhu cầu xây dựng Câu lạc bộ. Việc khảo sát có thể được tiến hành ở cơ quan, đơn vị, địa phương, cơ sở thông qua kết quả đi thực tế điều tra, khảo sát hoặc xây dựng các phiếu điều tra tổng hợp.
Hoạt động khảo sát được thực hiện trên cơ sở việc phân tích, đánh giá tình hình kinh tế, chính trị, trật tự an toàn xã hội, điều kiện dân trí, mức độ hiểu biết pháp luật của từng cá nhân trong một tập thể hay địa bàn cụ thể, vị trí địa lý, sự phân bổ dân cư, lao động, ngành nghề, đánh giá hiệu quả các mô hình, các phong trào tại địa phương...với mục đích sự ra đời của Câu lạc bộ phải phù hợp và thực sự đáp ứng nhu cầu của một bộ phận dân cư đang cần được quy tụ lại để sinh hoạt và học tập về các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước.
Dựa trên những tiêu chí cụ thể, kết quả khảo sát phải được tổng hợp, có so sánh, đối chiếu giữa các đơn vị cơ sở, địa bàn để phát hiện, chọn lọc, và lựa chọn địa điểm tiêu biểu, có tính chất cần thiết, đặc trưng, đặc thù cho các địa điểm còn lại để xây dựng Câu lạc bộ.
Kết quả khảo sát, điều tra phải được báo cáo cơ quan, đơn vị chủ quản và các cơ quan, đơn vị hữu quan để thống nhất ý kiến, làm cơ sở tiền đề cho việc xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ.
1.2. Xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ có ý nghĩa định khung cơ bản, trong đó phác thảo những nội dung chính phục vụ cho việc thành lập Câu lạc bộ. Kế hoạch cần được xây dựng cụ thể, phân định theo các nội dung rõ ràng, chi tiết giúp cho việc thực hiện được thuận lợi. Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Sự cần thiết phải xây dựng Câu lạc bộ;
- Mục đích, ý nghĩa của việc thành lập Câu lạc bộ;
- Chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ (theo các tiêu chí cụ thể: điều kiện kinh tế - xã hội; tình hình an ninh trật tự; ý thức chấp hành pháp luật của người dân...);
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ (thanh niên, phụ nữ, nông dân, học sinh, sinh viên...trong đó xác định đối tượng nòng cốt của Câu lạc bộ);
- Cơ cấu tổ chức của Câu lạc bộ (dự kiến Ban chủ nhiệm và số lượng hội viên sáng lập, nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ);
- Địa điểm tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Nội dung và hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Kinh phí tổ chức hoạt động;
- Trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành trong việc phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hoạt động, kiểm tra hoạt động Câu lạc bộ.
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ cần được đưa ra lấy ý kiến các cơ quan, ban, ngành, đơn vị cơ sở, sau đó trình cơ quan, đơn vị chủ quản phê duyệt.
1.3. Vận động tham gia thành lập, xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ và ra quyết định thành lập Câu lạc bộ
1.3.1. Vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ:
Việc vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ do các sáng lập viên, chủ yếu là Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (gọi là Ban chủ nhiệm lâm thời) tiến hành, bao gồm:
- Tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích, vị trí, vai trò, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ trong cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ để thu hút số lượng hội viên đăng ký tham gia; Lập danh sách hội viên Câu lạc bộ trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt;
- In thẻ hội viên Câu lạc bộ (Thẻ hội viên được phát cho các hội viên tham gia Câu lạc bộ; Thẻ cần in ấn đơn giản, không cầu kỳ, hình thức nhỏ gọn, trong đó cần ghi rõ tên, địa chỉ cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ và dòng chữ "THẺ HỘI VIÊN CÂU LẠC BỘ PHÁP LUẬT");
- Chuẩn bị cơ sở vật chất, điều kiện tài chính phục vụ hoạt động của Câu lạc bộ; chuẩn bị tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ;
1.3.2. Xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật cần được xây dựng chi tiết, cụ thể, tuân thủ quy định của pháp luật và không trái thuần phong mỹ tục của nhân dân, bao gồm các nội dung chính sau đây:
+ Những quy định chung: quy định về khái niệm, tên gọi của Câu lạc bộ pháp luật; mục đích hoạt động, đối tượng tham gia Câu lạc bộ...
+ Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật:
- Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ: quy định về điều kiện được bầu vào Ban chủ nhiệm như phẩm chất đạo đức, uy tín, trình độ hiểu biết pháp luật, khả năng giải thích, vận dụng pháp luật, quản lý hoạt động của Câu lạc bộ và sự tâm huyết, nhiệt tình đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật...
- Nhiệm kỳ và nguyên tắc hoạt động của Ban chủ nhiệm;
- Nhiệm vụ của Ban chủ nhiệm;
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ và số lượng hội viên (đối tượng tham gia Câu lạc bộ có thể mang tính chất đại diện đặc thù cho một ngành, một đoàn thể hay một loại đối tượng nhất định như: công nhân, nông dân, học sinh, thanh niên, phụ nữ...; bên cạnh đó có huy động sự tham gia của các đối tượng khác);
- Nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ;
- Các hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ...
+ Quyền và nghĩa vụ của Chủ nhiệm, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp luật
- Đối với Chủ nhiệm Câu lạc bộ: Chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm điều hành chung và chịu trách nhiệm toàn bộ các mặt hoạt động của Câu lạc bộ; có trách nhiệm lập kế hoạch hoạt động ngắn hạn, dài hạn của Câu lạc bộ; quản lý việc thu, chi tài chính của Câu lạc bộ; định kỳ đánh giá, rút kinh nghiệm và báo cáo kết quả hoạt động của Câu lạc bộ với người có trách nhiệm và cơ quan chủ quản.
- Đối với các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên: thực hiện các công việc theo sự phân công của Chủ nhiệm. Phó chủ nhiệm thay mặt Chủ nhiệm giải quyết các công việc khi được Chủ nhiệm phân công và chịu trách nhiệm trước Chủ nhiệm về những công việc của mình được giao.
+ Quyền và nghĩa vụ của hội viên:
Quyền:
- Được cấp thẻ hội viên Câu lạc bộ;
- Được tham gia vào tất cả các hoạt động và các kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Được ứng cử, đề cử vào Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ;
- Tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến vào các kế hoạch, chương trình hoạt động của Câu lạc bộ do Ban chủ nhiệm đề xuất; biểu quyết, kiến nghị, đề đạt và bảo lưu các ý kiến của mình về tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Được cung cấp thông tin về pháp luật, mượn sách báo, tài liệu liên quan để nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật;
- Được yêu cầu Câu lạc bộ bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình trước pháp luật khi bị xâm hại;
- Có quyền xin thôi tham gia Câu lạc bộ khi có đơn xin ra khỏi Câu lạc bộ và không còn ràng buộc nghĩa vụ gì với Câu lạc bộ.
Nghĩa vụ:
- Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước;
- Tôn trọng, chấp hành Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Tham gia tích cực, đầy đủ các hoạt động, sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Tham gia tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân; vận động và giới thiệu các hội viên mới với Ban chủ nhiệm để kết nạp; tham gia giáo dục, cảm hoá những đối tượng lầm lỗi, có hành vi phạm pháp luật và hoà giải các tranh chấp, xích mích nhỏ tại địa phương;
- Thực hiện các công việc được Ban chủ nhiệm giao;
- Giữ gìn uy tín của Câu lạc bộ; không được lợi dụng danh nghĩa hội viên Câu lạc bộ pháp luật, thẻ hội viên để sử dụng vào các mục đích công việc khác;
- Đóng hội phí đầy đủ theo quy định của Câu lạc bộ.
+ Kinh phí hoạt động của Câu lạc bộ
Quy định về việc tạo nguồn kinh phí thu, chi để đảm bảo duy trì hoạt động của Câu lạc bộ; chế độ công khai tài chính...
+ Khen thưởng và kỷ luật
+ Điều khoản thi hành.
Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật sẽ được các thành viên Câu lạc bộ biểu quyết thông qua và trình cơ quan ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt.
1.3.3. Ra quyết định thành lập Câu lạc bộ:
Để có cơ sở pháp lý chính thức công nhận và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động, tuỳ theo mục đích, nhu cầu chọn điểm thành lập Câu lạc bộ, UBND huyện hoặc UBND xã, phường, thị trấn hoặc lãnh đạo cơ quan, đơn vị ban hành Quyết định thành lập Câu lạc bộ và phê duyệt danh sách thành viên ban đầu của Câu lạc bộ.
1.4. Tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ:
Lễ ra mắt Câu lạc bộ là hình thức công khai hoá tổ chức, hoạt động của Câu lạc bộ, chính thức đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Trong buổi lễ ra mắt, Câu lạc bộ phải thực hiện một số công việc sau:
- Công bố Quyết định thành lập Câu lạc bộ tại cơ quan, đơn vị, địa phương;
- Công bố Ban chủ nhiệm lâm thời của Câu lạc bộ hoặc tiến hành bầu Ban chủ nhiệm (bao gồm Chủ nhiệm và 01 - 02 Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ);
- Công bố danh sách hội viên;
- Thảo luận chương trình hoạt động, định kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Thảo luận, thông qua Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ.
- Thảo luận về mức hội phí.
Tại buổi Lễ ra mắt, Câu lạc bộ có thể tổ chức một số hoạt động sinh hoạt pháp luật ban đầu với sự tham gia của các hội viên.
2. Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ:
2.1. Về tổ chức của Câu lạc bộ:
Là mô hình sinh hoạt pháp luật tại đơn vị cơ sở, Câu lạc bộ pháp luật có cơ cấu tổ chức với quy mô nhỏ, bao gồm Ban chủ nhiệm và các hội viên.
Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ thường có từ 3 đến 5 người, bao gồm Chủ nhiệm, các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên là các cá nhân tiêu biểu, có tâm huyết, nhiệt tình tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại đơn vị, địa phương, có trình độ biểu biết pháp luật nhất định, có khả năng lãnh đạo, quản lý hoạt động Câu lạc bộ.
Hội viên tham gia Câu lạc bộ có thể là cán bộ, công chức, quần chúng nhân dân, có thể là đại diện của các ngành, đoàn thể như hội phụ nữ, nông dân, thanh niên, cựu chiến binh, học sinh, sinh viên...và không giới hạn về số lượng. Để trở thành hội viên Câu lạc bộ, các cá nhân tự nguyện tham gia cần nộp đơn xin gia nhập Câu lạc bộ. Trong quá trình hoạt động, Câu lạc bộ cần khuyến khích các cá nhân có nhu cầu được giao lưu, tìm hiểu, học hỏi về pháp luật tham gia và trở thành hội viên Câu lạc bộ. Thực tế hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy số lượng hội viên các Câu lạc bộ đã gia tăng đáng kể sau một thời gian Câu lạc bộ đi vào hoạt động.
2.2. Về hoạt động của Câu lạc bộ:
Để Câu lạc bộ phát huy tính thiết thực và tính hiệu quả trên thực tế thì hoạt động của Câu lạc bộ là yếu tố quyết định. Một Câu lạc bộ có hoạt động tốt hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hai yếu tố cơ bản: nội dung hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động.
2.2.1. Về nội dung hoạt động:
Tuỳ theo mục đích, đối tượng tham gia Câu lạc bộ pháp luật, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ cần phù hợp, sát thực với đối tượng và đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương. Như trên đã đề cập, chủ đề pháp luật là nội dung chủ yếu trong các kỳ sinh hoạt, học tập, tổ chức giao lưu của Câu lạc bộ. Tuy nhiên, ở mỗi thời điểm khác nhau, địa bàn, cơ quan, đơn vị khác nhau mà lựa chọn nội dung pháp luật cho phù hợp. Ngoài những nội dung pháp luật mà mọi đối tượng đều cần biết như dân sự, hình sự, đất đai...thì với các đối tượng cụ thể sẽ tập trung tuyên truyền các lĩnh vực pháp luật cụ thể. Ví dụ: đối tượng là phụ nữ thì tập trung tìm hiểu, tuyên truyền pháp luật về dân số, hôn nhân và gia đình, sức khoẻ sinh sản...; đối tượng là nông dân thì tập trung phổ biến về chính sách xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế nông thôn; đối tượng là người lao động thì tuyên truyền về pháp luật lao động, công đoàn...Bên cạnh đó, các chính sách, quy định của cơ quan chính quyền địa phương cũng là nội dung cần được Câu lạc bộ quan tâm, khai thác và kịp thời tuyên truyền cho các hội viên nói riêng và nhân dân nói chung.
Các nội dung hoạt động của Câu lạc bộ không nên bó hẹp trong phạm vi đối tượng nhất định, không gian và thời gian nhất định mà cần được mở rộng, bổ sung kịp thời đảm bảo tính cập nhật, tránh nhàm chán, đặc biệt là cung cấp một lượng kiến thức pháp luật phong phú cho các hội viên. Ngoài ra, cũng cần phổ biến các kiến thức kinh tế, xã hội cần thiết khác phù hợp với từng đối tượng.
Xác định nội dung hoạt động của Câu lạc bộ phụ thuộc vào vai trò tham mưu của cơ quan tư pháp cùng cấp và cơ quan tư pháp cấp trên cũng như sự tích cực phối hợp của cơ quan, đơn vị chủ quản.
2.2.2. Về phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Để thu hút số lượng hội viên tham gia Câu lạc bộ, giúp cho hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong Câu lạc bộ có hiệu quả thì phương thức tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ cần đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Câu lạc bộ thường tập trung tổ chức sinh hoạt theo các phương thức sau:
- Tổ chức các buổi nói chuyện, tọa đàm chuyên đề về nội dung pháp luật, giới thiệu văn bản pháp luật mới;
- Tổ chức hoạt động thi tìm hiểu pháp luật, hái hoa dân chủ, giải đáp pháp luật, thi sáng tác các tác phẩm văn hoá, văn nghệ có nội dung pháp luật;
- Xây dựng các tiểu phẩm văn hoá, văn nghệ (thơ, ca, hò, vè...) có nội dung pháp luật để biểu diễn;
- Cung cấp thông tin, tư liệu pháp luật (sách, báo, văn bản pháp luật) phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương;
- Tổ chức các buổi giao lưu pháp luật với các loại hình Câu lạc bộ khác, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tại đơn vị, địa phương.
2.3. Về việc duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ
Duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ đã, đang là vấn đề được đặt ra đối với các Câu lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ pháp luật nói riêng. Nhiều Câu lạc bộ được thành lập và chỉ sau một thời gian hoạt động đã tạm ngừng hoặc hoạt động cầm chừng do nội dung sinh hoạt nghèo nàn, không thu hút sự tham gia đông đảo của hội viên, không có địa điểm sinh hoạt cố định hoặc do thiếu kinh phí...Để khắc phục tình trạng này, nhằm tiếp tục duy trì, phát huy tác dụng, hiệu quả hoạt động, các Câu lạc bộ cần tiến hành đồng bộ một số biện pháp sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm: Việc xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm của Câu lạc bộ đảm bảo tính liên tục về tiến độ hoạt động cũng như những nội dung, phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ;
- Cử cán bộ phụ trách, theo dõi hoạt động của Câu lạc bộ: Cần chọn người nhiệt tình, năng động, tâm huyết, có năng lực tổ chức, đặc biệt là người am hiểu pháp luật để đưa vào Ban chủ nhiệm hoặc làm tư vấn cho Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ.
- Xây dựng lực lượng cộng tác viên: Lực lượng này chủ yếu gồm các báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật tình nguyện tại địa bàn tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền, và giải đáp thắc mắc về các nội dung, lĩnh vực liên quan đến pháp luật.
- Xây dựng tủ sách pháp luật cho Câu lạc bộ: Tủ sách pháp luật được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu phổ biến, giáo dục pháp luật của Câu lạc bộ, phù hợp với đối tượng của Câu lạc bộ (về khả năng nhận thức cũng như đặc điểm tâm lý...). Tủ sách nên được mở thường xuyên trong các buổi sinh hoạt để tạo điều kiện cho các hội viên và nhân dân được tiếp xúc, tìm hiểu. Nội dung tủ sách cần được cập nhật, phong phú về loại hình (sách tra cứu, báo, tờ gấp, sách bỏ túi...). Nên có sự trao đổi, luân chuyển với tủ sách pháp luật của cơ quan, đơn vị, trường học và xã, phường, thị trấn tại địa bàn. Để xây dựng tủ sách, cần huy động sự đóng góp của các cá nhân, gia đình, doanh nghiệp, hoặc khuyến khích, động viên mỗi gia đình, mỗi thành viên Câu lạc bộ đóng góp 01 cuốn sách hoặc tạp chí...
- Thường xuyên đổi mới các phương thức sinh hoạt để thu hút các hội viên tham gia: Thực tiễn hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy, việc đổi mới phương thức sinh hoạt góp phần không nhỏ trong việc duy trì hoạt động và ngày càng thu hút đông đảo hội viên tham gia của các Câu lạc bộ. Để phù hợp với thực tiễn, các Câu lạc bộ có thể lựa chọn và vận dụng vào quá trình tổ chức sinh hoạt của mình các hình thức sau đây:
+ Tổ chức tuyên truyền miệng giới thiệu các nội dung pháp luật có liên quan thiết thực đến đời sống của hội viên và nhân dân tại địa phương;
+ Tổ chức biểu diễn tiểu phẩm, thi văn hoá, văn nghệ lồng ghép kiến thức pháp luật, thi hái hoa dân chủ, thi tìm hiểu pháp luật, sáng tác thơ, ca, hò về nội dung pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Văn hoá - thông tin cơ sở tổ chức lồng ghép tiếp âm trên mạng lưới loa truyền thanh cơ sở của xã;
+ Kẻ vẽ các khẩu hiệu tuyên truyền pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Tư pháp, Phòng Tư pháp tổ chức tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho chị em, vận động chị em tham gia các phong trào thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hoá, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội;
+ Tham gia công tác hoà giải cơ sở; tổ chức tìm hiểu pháp luật thông qua tủ sách pháp luật ở cơ sở;
+ Lồng ghép tuyên truyền pháp luật với các mô hình sinh hoạt Câu lạc bộ phụ nữ khác như Câu lạc bộ gia đình không sinh con thứ ba, Câu lạc bộ tín dụng phụ nữ...;
+ Tổ chức Toạ đàm để trao đổi kiến thức pháp luật;
+ Trực tiếp đi động viên, gặp gỡ và tuyên truyền các đối tượng nghiện hút, trộm cắp, cờ bạc...tại địa phương;
+ Mời cán bộ, chuyên viên, báo cáo viên pháp luật của tỉnh, huyện về trực tiếp tuyên truyền.
- Bố trí địa điểm sinh hoạt của Câu lạc bộ ổn định: tuy nhiên địa điểm sinh hoạt Câu lạc bộ có thể được thay đổi để phù hợp, thích nghi với điều kiện của hội viên hoặc để thu hút thêm nhiều thành phần tham dự buổi sinh hoạt Câu lạc bộ (như trụ sở UBND xã, nhà văn hoá thôn, xã, sân đình, rạp chiếu bóng công cộng...);
- Tạo nguồn kinh phí hoạt động ổn định cho Câu lạc bộ. Kinh phí hoạt động được huy động từ các nguồn sau:
+ Sự hỗ trợ ban đầu của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và chính quyền địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ;
+ Kinh phí từ các dự án, các chương trình quốc gia;
+ Kinh phí từ cơ quan chuyên môn có nhu cầu đưa nội dung pháp luật cụ thể vào tuyên truyền, phổ biến tại Câu lạc bộ;
+ Động viên sự đóng góp của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, các nhà hảo tâm, của các cá nhân tại cơ quan, đơn vị và nhân dân địa phương;
+ Sự đóng góp của các hội viên Câu lạc bộ (hội phí);
- Nhân rộng mô hình điểm Câu lạc bộ pháp luật: Thực tế hoạt động của Câu lạc bộ cần được đánh giá để thấy được hiệu quả của mô hình này trong công tác tuyên truyền, PBGDPL. Trên cơ sở đó, thực hiện chỉ đạo thành lập, tổ chức hoạt động điểm Câu lạc bộ pháp luật và tiến hành nhân rộng mô hình tại cơ quan, đơn vị, địa phương theo quy mô rộng hơn dựa trên việc tổng kết, rút kinh nghiệm thực tiễn và có các biện pháp chỉ đạo cụ thể;
- Thực hiện chế độ khen thưởng, kiểm điểm phê bình kịp thời: Trong quá trình tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ cũng như cơ quan chủ quản cấp trên cần theo dõi, phát hiện và có chế độ khen thưởng kịp thời đối với các cá nhân tham gia tích cực, có nhiều thành tích, sáng tạo trong tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ cũng như nghiêm túc kiểm điểm, phê bình các cá nhân vi phạm điều lệ, quy chế sinh hoạt của Câu lạc bộ.
- Thực hiện sơ kết, tổng kết hoạt động định kỳ của Câu lạc bộ: Việc sơ, tổng kết hoạt động của Câu lạc bộ giúp cho Ban chủ nhiệm, cơ quan cấp trên phụ trách trực tiếp có kế hoạch, định hướng hoạt động cho Câu lạc bộ trong những thời gian tiếp theo.
3. Đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ khác
Hiện nay, lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ khác là một trong những biện pháp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tích cực. Bên cạnh sự xuất hiện của Câu lạc bộ pháp luật thì ngày càng nhiều các Câu lạc bộ khác ra đời như: Câu lạc bộ tiền hôn nhân, Câu lạc bộ gia đình trẻ, Câu lạc bộ khuyến nông, Câu lạc bộ tuổi trẻ sáng tạo...Việc đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ này có thuận lợi: là không phải thành lập Câu lạc bộ pháp luật mới mà vẫn thực hiện được việc phổ biến, tuyên truyền pháp luật. Tuy nhiên, lượng thông tin pháp luật đưa vào lại rất hạn chế, chỉ có thể lựa chọn một số nội dung pháp luật phù hợp với tiêu chí hoạt động của mỗi loại Câu lạc bộ. Vì vậy, để việc đưa pháp luật vào các loại hình Câu lạc bộ khác có hiệu quả, cần tiến hành một số biện pháp sau:
3.1. Xây dựng cơ chế phối hợp cụ thể giữa cơ quan tư pháp, cơ quan chức năng với Câu lạc bộ khác:
Để triển khai hoạt động này, trước tiên ngành tư pháp, các cơ quan chức năng phải chỉ đạo, hướng dẫn Câu lạc bộ để hai bên thoả thuận, đi đến thống nhất xây dựng văn bản liên tịch (có thể là kế hoạch phối hợp hoạt động) tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ ổn định, lâu dài và hiệu quả.
Văn bản liên tịch cần đề cập đến những nội dung sau:
- Phân công trách nhiệm của mỗi bên trong việc tổ chức lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ;
- Xác định đầu mối phối hợp của mỗi bên đảm bảo mối quan hệ thường xuyên, trao đổi thông tin và đề xuất các biện pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp;
- Trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện văn bản liên tịch;
- Chế độ sơ kết, tổng kết, định kỳ kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm cho công tác chỉ đạo và duy trì quan hệ phối hợp.
3.2. Lựa chọn nội dung pháp luật:
Việc lựa chọn nội dung pháp luật phải phù hợp với đối tượng và mục đích, tiêu chí hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ, đảm bảo tính cần thiết cũng như sự đáp ứng nhu cầu được tìm hiểu, nâng cao hiểu biết pháp luật của các thành viên tham gia các Câu lạc bộ này.
Hoạt động khảo sát được thực hiện trên cơ sở việc phân tích, đánh giá tình hình kinh tế, chính trị, trật tự an toàn xã hội, điều kiện dân trí, mức độ hiểu biết pháp luật của từng cá nhân trong một tập thể hay địa bàn cụ thể, vị trí địa lý, sự phân bổ dân cư, lao động, ngành nghề, đánh giá hiệu quả các mô hình, các phong trào tại địa phương...với mục đích sự ra đời của Câu lạc bộ phải phù hợp và thực sự đáp ứng nhu cầu của một bộ phận dân cư đang cần được quy tụ lại để sinh hoạt và học tập về các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước.
Dựa trên những tiêu chí cụ thể, kết quả khảo sát phải được tổng hợp, có so sánh, đối chiếu giữa các đơn vị cơ sở, địa bàn để phát hiện, chọn lọc, và lựa chọn địa điểm tiêu biểu, có tính chất cần thiết, đặc trưng, đặc thù cho các địa điểm còn lại để xây dựng Câu lạc bộ.
Kết quả khảo sát, điều tra phải được báo cáo cơ quan, đơn vị chủ quản và các cơ quan, đơn vị hữu quan để thống nhất ý kiến, làm cơ sở tiền đề cho việc xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ.
1.2. Xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ có ý nghĩa định khung cơ bản, trong đó phác thảo những nội dung chính phục vụ cho việc thành lập Câu lạc bộ. Kế hoạch cần được xây dựng cụ thể, phân định theo các nội dung rõ ràng, chi tiết giúp cho việc thực hiện được thuận lợi. Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Sự cần thiết phải xây dựng Câu lạc bộ;
- Mục đích, ý nghĩa của việc thành lập Câu lạc bộ;
- Chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ (theo các tiêu chí cụ thể: điều kiện kinh tế - xã hội; tình hình an ninh trật tự; ý thức chấp hành pháp luật của người dân...);
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ (thanh niên, phụ nữ, nông dân, học sinh, sinh viên...trong đó xác định đối tượng nòng cốt của Câu lạc bộ);
- Cơ cấu tổ chức của Câu lạc bộ (dự kiến Ban chủ nhiệm và số lượng hội viên sáng lập, nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ);
- Địa điểm tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Nội dung và hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Kinh phí tổ chức hoạt động;
- Trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành trong việc phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hoạt động, kiểm tra hoạt động Câu lạc bộ.
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ cần được đưa ra lấy ý kiến các cơ quan, ban, ngành, đơn vị cơ sở, sau đó trình cơ quan, đơn vị chủ quản phê duyệt.
1.3. Vận động tham gia thành lập, xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ và ra quyết định thành lập Câu lạc bộ
1.3.1. Vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ:
Việc vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ do các sáng lập viên, chủ yếu là Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (gọi là Ban chủ nhiệm lâm thời) tiến hành, bao gồm:
- Tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích, vị trí, vai trò, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ trong cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ để thu hút số lượng hội viên đăng ký tham gia; Lập danh sách hội viên Câu lạc bộ trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt;
- In thẻ hội viên Câu lạc bộ (Thẻ hội viên được phát cho các hội viên tham gia Câu lạc bộ; Thẻ cần in ấn đơn giản, không cầu kỳ, hình thức nhỏ gọn, trong đó cần ghi rõ tên, địa chỉ cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ và dòng chữ "THẺ HỘI VIÊN CÂU LẠC BỘ PHÁP LUẬT");
- Chuẩn bị cơ sở vật chất, điều kiện tài chính phục vụ hoạt động của Câu lạc bộ; chuẩn bị tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ;
1.3.2. Xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật cần được xây dựng chi tiết, cụ thể, tuân thủ quy định của pháp luật và không trái thuần phong mỹ tục của nhân dân, bao gồm các nội dung chính sau đây:
+ Những quy định chung: quy định về khái niệm, tên gọi của Câu lạc bộ pháp luật; mục đích hoạt động, đối tượng tham gia Câu lạc bộ...
+ Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật:
- Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ: quy định về điều kiện được bầu vào Ban chủ nhiệm như phẩm chất đạo đức, uy tín, trình độ hiểu biết pháp luật, khả năng giải thích, vận dụng pháp luật, quản lý hoạt động của Câu lạc bộ và sự tâm huyết, nhiệt tình đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật...
- Nhiệm kỳ và nguyên tắc hoạt động của Ban chủ nhiệm;
- Nhiệm vụ của Ban chủ nhiệm;
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ và số lượng hội viên (đối tượng tham gia Câu lạc bộ có thể mang tính chất đại diện đặc thù cho một ngành, một đoàn thể hay một loại đối tượng nhất định như: công nhân, nông dân, học sinh, thanh niên, phụ nữ...; bên cạnh đó có huy động sự tham gia của các đối tượng khác);
- Nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ;
- Các hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ...
+ Quyền và nghĩa vụ của Chủ nhiệm, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp luật
- Đối với Chủ nhiệm Câu lạc bộ: Chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm điều hành chung và chịu trách nhiệm toàn bộ các mặt hoạt động của Câu lạc bộ; có trách nhiệm lập kế hoạch hoạt động ngắn hạn, dài hạn của Câu lạc bộ; quản lý việc thu, chi tài chính của Câu lạc bộ; định kỳ đánh giá, rút kinh nghiệm và báo cáo kết quả hoạt động của Câu lạc bộ với người có trách nhiệm và cơ quan chủ quản.
- Đối với các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên: thực hiện các công việc theo sự phân công của Chủ nhiệm. Phó chủ nhiệm thay mặt Chủ nhiệm giải quyết các công việc khi được Chủ nhiệm phân công và chịu trách nhiệm trước Chủ nhiệm về những công việc của mình được giao.
+ Quyền và nghĩa vụ của hội viên:
Quyền:
- Được cấp thẻ hội viên Câu lạc bộ;
- Được tham gia vào tất cả các hoạt động và các kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Được ứng cử, đề cử vào Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ;
- Tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến vào các kế hoạch, chương trình hoạt động của Câu lạc bộ do Ban chủ nhiệm đề xuất; biểu quyết, kiến nghị, đề đạt và bảo lưu các ý kiến của mình về tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Được cung cấp thông tin về pháp luật, mượn sách báo, tài liệu liên quan để nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật;
- Được yêu cầu Câu lạc bộ bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình trước pháp luật khi bị xâm hại;
- Có quyền xin thôi tham gia Câu lạc bộ khi có đơn xin ra khỏi Câu lạc bộ và không còn ràng buộc nghĩa vụ gì với Câu lạc bộ.
Nghĩa vụ:
- Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước;
- Tôn trọng, chấp hành Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Tham gia tích cực, đầy đủ các hoạt động, sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Tham gia tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân; vận động và giới thiệu các hội viên mới với Ban chủ nhiệm để kết nạp; tham gia giáo dục, cảm hoá những đối tượng lầm lỗi, có hành vi phạm pháp luật và hoà giải các tranh chấp, xích mích nhỏ tại địa phương;
- Thực hiện các công việc được Ban chủ nhiệm giao;
- Giữ gìn uy tín của Câu lạc bộ; không được lợi dụng danh nghĩa hội viên Câu lạc bộ pháp luật, thẻ hội viên để sử dụng vào các mục đích công việc khác;
- Đóng hội phí đầy đủ theo quy định của Câu lạc bộ.
+ Kinh phí hoạt động của Câu lạc bộ
Quy định về việc tạo nguồn kinh phí thu, chi để đảm bảo duy trì hoạt động của Câu lạc bộ; chế độ công khai tài chính...
+ Khen thưởng và kỷ luật
+ Điều khoản thi hành.
Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật sẽ được các thành viên Câu lạc bộ biểu quyết thông qua và trình cơ quan ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt.
1.3.3. Ra quyết định thành lập Câu lạc bộ:
Để có cơ sở pháp lý chính thức công nhận và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động, tuỳ theo mục đích, nhu cầu chọn điểm thành lập Câu lạc bộ, UBND huyện hoặc UBND xã, phường, thị trấn hoặc lãnh đạo cơ quan, đơn vị ban hành Quyết định thành lập Câu lạc bộ và phê duyệt danh sách thành viên ban đầu của Câu lạc bộ.
1.4. Tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ:
Lễ ra mắt Câu lạc bộ là hình thức công khai hoá tổ chức, hoạt động của Câu lạc bộ, chính thức đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Trong buổi lễ ra mắt, Câu lạc bộ phải thực hiện một số công việc sau:
- Công bố Quyết định thành lập Câu lạc bộ tại cơ quan, đơn vị, địa phương;
- Công bố Ban chủ nhiệm lâm thời của Câu lạc bộ hoặc tiến hành bầu Ban chủ nhiệm (bao gồm Chủ nhiệm và 01 - 02 Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ);
- Công bố danh sách hội viên;
- Thảo luận chương trình hoạt động, định kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Thảo luận, thông qua Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ.
- Thảo luận về mức hội phí.
Tại buổi Lễ ra mắt, Câu lạc bộ có thể tổ chức một số hoạt động sinh hoạt pháp luật ban đầu với sự tham gia của các hội viên.
2. Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ:
2.1. Về tổ chức của Câu lạc bộ:
Là mô hình sinh hoạt pháp luật tại đơn vị cơ sở, Câu lạc bộ pháp luật có cơ cấu tổ chức với quy mô nhỏ, bao gồm Ban chủ nhiệm và các hội viên.
Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ thường có từ 3 đến 5 người, bao gồm Chủ nhiệm, các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên là các cá nhân tiêu biểu, có tâm huyết, nhiệt tình tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại đơn vị, địa phương, có trình độ biểu biết pháp luật nhất định, có khả năng lãnh đạo, quản lý hoạt động Câu lạc bộ.
Hội viên tham gia Câu lạc bộ có thể là cán bộ, công chức, quần chúng nhân dân, có thể là đại diện của các ngành, đoàn thể như hội phụ nữ, nông dân, thanh niên, cựu chiến binh, học sinh, sinh viên...và không giới hạn về số lượng. Để trở thành hội viên Câu lạc bộ, các cá nhân tự nguyện tham gia cần nộp đơn xin gia nhập Câu lạc bộ. Trong quá trình hoạt động, Câu lạc bộ cần khuyến khích các cá nhân có nhu cầu được giao lưu, tìm hiểu, học hỏi về pháp luật tham gia và trở thành hội viên Câu lạc bộ. Thực tế hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy số lượng hội viên các Câu lạc bộ đã gia tăng đáng kể sau một thời gian Câu lạc bộ đi vào hoạt động.
2.2. Về hoạt động của Câu lạc bộ:
Để Câu lạc bộ phát huy tính thiết thực và tính hiệu quả trên thực tế thì hoạt động của Câu lạc bộ là yếu tố quyết định. Một Câu lạc bộ có hoạt động tốt hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hai yếu tố cơ bản: nội dung hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động.
2.2.1. Về nội dung hoạt động:
Tuỳ theo mục đích, đối tượng tham gia Câu lạc bộ pháp luật, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ cần phù hợp, sát thực với đối tượng và đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương. Như trên đã đề cập, chủ đề pháp luật là nội dung chủ yếu trong các kỳ sinh hoạt, học tập, tổ chức giao lưu của Câu lạc bộ. Tuy nhiên, ở mỗi thời điểm khác nhau, địa bàn, cơ quan, đơn vị khác nhau mà lựa chọn nội dung pháp luật cho phù hợp. Ngoài những nội dung pháp luật mà mọi đối tượng đều cần biết như dân sự, hình sự, đất đai...thì với các đối tượng cụ thể sẽ tập trung tuyên truyền các lĩnh vực pháp luật cụ thể. Ví dụ: đối tượng là phụ nữ thì tập trung tìm hiểu, tuyên truyền pháp luật về dân số, hôn nhân và gia đình, sức khoẻ sinh sản...; đối tượng là nông dân thì tập trung phổ biến về chính sách xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế nông thôn; đối tượng là người lao động thì tuyên truyền về pháp luật lao động, công đoàn...Bên cạnh đó, các chính sách, quy định của cơ quan chính quyền địa phương cũng là nội dung cần được Câu lạc bộ quan tâm, khai thác và kịp thời tuyên truyền cho các hội viên nói riêng và nhân dân nói chung.
Các nội dung hoạt động của Câu lạc bộ không nên bó hẹp trong phạm vi đối tượng nhất định, không gian và thời gian nhất định mà cần được mở rộng, bổ sung kịp thời đảm bảo tính cập nhật, tránh nhàm chán, đặc biệt là cung cấp một lượng kiến thức pháp luật phong phú cho các hội viên. Ngoài ra, cũng cần phổ biến các kiến thức kinh tế, xã hội cần thiết khác phù hợp với từng đối tượng.
Xác định nội dung hoạt động của Câu lạc bộ phụ thuộc vào vai trò tham mưu của cơ quan tư pháp cùng cấp và cơ quan tư pháp cấp trên cũng như sự tích cực phối hợp của cơ quan, đơn vị chủ quản.
2.2.2. Về phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Để thu hút số lượng hội viên tham gia Câu lạc bộ, giúp cho hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong Câu lạc bộ có hiệu quả thì phương thức tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ cần đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Câu lạc bộ thường tập trung tổ chức sinh hoạt theo các phương thức sau:
- Tổ chức các buổi nói chuyện, tọa đàm chuyên đề về nội dung pháp luật, giới thiệu văn bản pháp luật mới;
- Tổ chức hoạt động thi tìm hiểu pháp luật, hái hoa dân chủ, giải đáp pháp luật, thi sáng tác các tác phẩm văn hoá, văn nghệ có nội dung pháp luật;
- Xây dựng các tiểu phẩm văn hoá, văn nghệ (thơ, ca, hò, vè...) có nội dung pháp luật để biểu diễn;
- Cung cấp thông tin, tư liệu pháp luật (sách, báo, văn bản pháp luật) phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương;
- Tổ chức các buổi giao lưu pháp luật với các loại hình Câu lạc bộ khác, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tại đơn vị, địa phương.
2.3. Về việc duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ
Duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ đã, đang là vấn đề được đặt ra đối với các Câu lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ pháp luật nói riêng. Nhiều Câu lạc bộ được thành lập và chỉ sau một thời gian hoạt động đã tạm ngừng hoặc hoạt động cầm chừng do nội dung sinh hoạt nghèo nàn, không thu hút sự tham gia đông đảo của hội viên, không có địa điểm sinh hoạt cố định hoặc do thiếu kinh phí...Để khắc phục tình trạng này, nhằm tiếp tục duy trì, phát huy tác dụng, hiệu quả hoạt động, các Câu lạc bộ cần tiến hành đồng bộ một số biện pháp sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm: Việc xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm của Câu lạc bộ đảm bảo tính liên tục về tiến độ hoạt động cũng như những nội dung, phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ;
- Cử cán bộ phụ trách, theo dõi hoạt động của Câu lạc bộ: Cần chọn người nhiệt tình, năng động, tâm huyết, có năng lực tổ chức, đặc biệt là người am hiểu pháp luật để đưa vào Ban chủ nhiệm hoặc làm tư vấn cho Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ.
- Xây dựng lực lượng cộng tác viên: Lực lượng này chủ yếu gồm các báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật tình nguyện tại địa bàn tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền, và giải đáp thắc mắc về các nội dung, lĩnh vực liên quan đến pháp luật.
- Xây dựng tủ sách pháp luật cho Câu lạc bộ: Tủ sách pháp luật được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu phổ biến, giáo dục pháp luật của Câu lạc bộ, phù hợp với đối tượng của Câu lạc bộ (về khả năng nhận thức cũng như đặc điểm tâm lý...). Tủ sách nên được mở thường xuyên trong các buổi sinh hoạt để tạo điều kiện cho các hội viên và nhân dân được tiếp xúc, tìm hiểu. Nội dung tủ sách cần được cập nhật, phong phú về loại hình (sách tra cứu, báo, tờ gấp, sách bỏ túi...). Nên có sự trao đổi, luân chuyển với tủ sách pháp luật của cơ quan, đơn vị, trường học và xã, phường, thị trấn tại địa bàn. Để xây dựng tủ sách, cần huy động sự đóng góp của các cá nhân, gia đình, doanh nghiệp, hoặc khuyến khích, động viên mỗi gia đình, mỗi thành viên Câu lạc bộ đóng góp 01 cuốn sách hoặc tạp chí...
- Thường xuyên đổi mới các phương thức sinh hoạt để thu hút các hội viên tham gia: Thực tiễn hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy, việc đổi mới phương thức sinh hoạt góp phần không nhỏ trong việc duy trì hoạt động và ngày càng thu hút đông đảo hội viên tham gia của các Câu lạc bộ. Để phù hợp với thực tiễn, các Câu lạc bộ có thể lựa chọn và vận dụng vào quá trình tổ chức sinh hoạt của mình các hình thức sau đây:
+ Tổ chức tuyên truyền miệng giới thiệu các nội dung pháp luật có liên quan thiết thực đến đời sống của hội viên và nhân dân tại địa phương;
+ Tổ chức biểu diễn tiểu phẩm, thi văn hoá, văn nghệ lồng ghép kiến thức pháp luật, thi hái hoa dân chủ, thi tìm hiểu pháp luật, sáng tác thơ, ca, hò về nội dung pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Văn hoá - thông tin cơ sở tổ chức lồng ghép tiếp âm trên mạng lưới loa truyền thanh cơ sở của xã;
+ Kẻ vẽ các khẩu hiệu tuyên truyền pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Tư pháp, Phòng Tư pháp tổ chức tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho chị em, vận động chị em tham gia các phong trào thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hoá, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội;
+ Tham gia công tác hoà giải cơ sở; tổ chức tìm hiểu pháp luật thông qua tủ sách pháp luật ở cơ sở;
+ Lồng ghép tuyên truyền pháp luật với các mô hình sinh hoạt Câu lạc bộ phụ nữ khác như Câu lạc bộ gia đình không sinh con thứ ba, Câu lạc bộ tín dụng phụ nữ...;
+ Tổ chức Toạ đàm để trao đổi kiến thức pháp luật;
+ Trực tiếp đi động viên, gặp gỡ và tuyên truyền các đối tượng nghiện hút, trộm cắp, cờ bạc...tại địa phương;
+ Mời cán bộ, chuyên viên, báo cáo viên pháp luật của tỉnh, huyện về trực tiếp tuyên truyền.
- Bố trí địa điểm sinh hoạt của Câu lạc bộ ổn định: tuy nhiên địa điểm sinh hoạt Câu lạc bộ có thể được thay đổi để phù hợp, thích nghi với điều kiện của hội viên hoặc để thu hút thêm nhiều thành phần tham dự buổi sinh hoạt Câu lạc bộ (như trụ sở UBND xã, nhà văn hoá thôn, xã, sân đình, rạp chiếu bóng công cộng...);
- Tạo nguồn kinh phí hoạt động ổn định cho Câu lạc bộ. Kinh phí hoạt động được huy động từ các nguồn sau:
+ Sự hỗ trợ ban đầu của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và chính quyền địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ;
+ Kinh phí từ các dự án, các chương trình quốc gia;
+ Kinh phí từ cơ quan chuyên môn có nhu cầu đưa nội dung pháp luật cụ thể vào tuyên truyền, phổ biến tại Câu lạc bộ;
+ Động viên sự đóng góp của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, các nhà hảo tâm, của các cá nhân tại cơ quan, đơn vị và nhân dân địa phương;
+ Sự đóng góp của các hội viên Câu lạc bộ (hội phí);
- Nhân rộng mô hình điểm Câu lạc bộ pháp luật: Thực tế hoạt động của Câu lạc bộ cần được đánh giá để thấy được hiệu quả của mô hình này trong công tác tuyên truyền, PBGDPL. Trên cơ sở đó, thực hiện chỉ đạo thành lập, tổ chức hoạt động điểm Câu lạc bộ pháp luật và tiến hành nhân rộng mô hình tại cơ quan, đơn vị, địa phương theo quy mô rộng hơn dựa trên việc tổng kết, rút kinh nghiệm thực tiễn và có các biện pháp chỉ đạo cụ thể;
- Thực hiện chế độ khen thưởng, kiểm điểm phê bình kịp thời: Trong quá trình tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ cũng như cơ quan chủ quản cấp trên cần theo dõi, phát hiện và có chế độ khen thưởng kịp thời đối với các cá nhân tham gia tích cực, có nhiều thành tích, sáng tạo trong tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ cũng như nghiêm túc kiểm điểm, phê bình các cá nhân vi phạm điều lệ, quy chế sinh hoạt của Câu lạc bộ.
- Thực hiện sơ kết, tổng kết hoạt động định kỳ của Câu lạc bộ: Việc sơ, tổng kết hoạt động của Câu lạc bộ giúp cho Ban chủ nhiệm, cơ quan cấp trên phụ trách trực tiếp có kế hoạch, định hướng hoạt động cho Câu lạc bộ trong những thời gian tiếp theo.
3. Đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ khác
Hiện nay, lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ khác là một trong những biện pháp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tích cực. Bên cạnh sự xuất hiện của Câu lạc bộ pháp luật thì ngày càng nhiều các Câu lạc bộ khác ra đời như: Câu lạc bộ tiền hôn nhân, Câu lạc bộ gia đình trẻ, Câu lạc bộ khuyến nông, Câu lạc bộ tuổi trẻ sáng tạo...Việc đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ này có thuận lợi: là không phải thành lập Câu lạc bộ pháp luật mới mà vẫn thực hiện được việc phổ biến, tuyên truyền pháp luật. Tuy nhiên, lượng thông tin pháp luật đưa vào lại rất hạn chế, chỉ có thể lựa chọn một số nội dung pháp luật phù hợp với tiêu chí hoạt động của mỗi loại Câu lạc bộ. Vì vậy, để việc đưa pháp luật vào các loại hình Câu lạc bộ khác có hiệu quả, cần tiến hành một số biện pháp sau:
3.1. Xây dựng cơ chế phối hợp cụ thể giữa cơ quan tư pháp, cơ quan chức năng với Câu lạc bộ khác:
Để triển khai hoạt động này, trước tiên ngành tư pháp, các cơ quan chức năng phải chỉ đạo, hướng dẫn Câu lạc bộ để hai bên thoả thuận, đi đến thống nhất xây dựng văn bản liên tịch (có thể là kế hoạch phối hợp hoạt động) tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ ổn định, lâu dài và hiệu quả.
Văn bản liên tịch cần đề cập đến những nội dung sau:
- Phân công trách nhiệm của mỗi bên trong việc tổ chức lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ;
- Xác định đầu mối phối hợp của mỗi bên đảm bảo mối quan hệ thường xuyên, trao đổi thông tin và đề xuất các biện pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp;
- Trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện văn bản liên tịch;
- Chế độ sơ kết, tổng kết, định kỳ kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm cho công tác chỉ đạo và duy trì quan hệ phối hợp.
3.2. Lựa chọn nội dung pháp luật:
Việc lựa chọn nội dung pháp luật phải phù hợp với đối tượng và mục đích, tiêu chí hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ, đảm bảo tính cần thiết cũng như sự đáp ứng nhu cầu được tìm hiểu, nâng cao hiểu biết pháp luật của các thành viên tham gia các Câu lạc bộ này.
Dựa trên những tiêu chí cụ thể, kết quả khảo sát phải được tổng hợp, có so sánh, đối chiếu giữa các đơn vị cơ sở, địa bàn để phát hiện, chọn lọc, và lựa chọn địa điểm tiêu biểu, có tính chất cần thiết, đặc trưng, đặc thù cho các địa điểm còn lại để xây dựng Câu lạc bộ.
Kết quả khảo sát, điều tra phải được báo cáo cơ quan, đơn vị chủ quản và các cơ quan, đơn vị hữu quan để thống nhất ý kiến, làm cơ sở tiền đề cho việc xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ.
1.2. Xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ có ý nghĩa định khung cơ bản, trong đó phác thảo những nội dung chính phục vụ cho việc thành lập Câu lạc bộ. Kế hoạch cần được xây dựng cụ thể, phân định theo các nội dung rõ ràng, chi tiết giúp cho việc thực hiện được thuận lợi. Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Sự cần thiết phải xây dựng Câu lạc bộ;
- Mục đích, ý nghĩa của việc thành lập Câu lạc bộ;
- Chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ (theo các tiêu chí cụ thể: điều kiện kinh tế - xã hội; tình hình an ninh trật tự; ý thức chấp hành pháp luật của người dân...);
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ (thanh niên, phụ nữ, nông dân, học sinh, sinh viên...trong đó xác định đối tượng nòng cốt của Câu lạc bộ);
- Cơ cấu tổ chức của Câu lạc bộ (dự kiến Ban chủ nhiệm và số lượng hội viên sáng lập, nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ);
- Địa điểm tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Nội dung và hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Kinh phí tổ chức hoạt động;
- Trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành trong việc phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hoạt động, kiểm tra hoạt động Câu lạc bộ.
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ cần được đưa ra lấy ý kiến các cơ quan, ban, ngành, đơn vị cơ sở, sau đó trình cơ quan, đơn vị chủ quản phê duyệt.
1.3. Vận động tham gia thành lập, xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ và ra quyết định thành lập Câu lạc bộ
1.3.1. Vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ:
Việc vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ do các sáng lập viên, chủ yếu là Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (gọi là Ban chủ nhiệm lâm thời) tiến hành, bao gồm:
- Tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích, vị trí, vai trò, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ trong cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ để thu hút số lượng hội viên đăng ký tham gia; Lập danh sách hội viên Câu lạc bộ trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt;
- In thẻ hội viên Câu lạc bộ (Thẻ hội viên được phát cho các hội viên tham gia Câu lạc bộ; Thẻ cần in ấn đơn giản, không cầu kỳ, hình thức nhỏ gọn, trong đó cần ghi rõ tên, địa chỉ cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ và dòng chữ "THẺ HỘI VIÊN CÂU LẠC BỘ PHÁP LUẬT");
- Chuẩn bị cơ sở vật chất, điều kiện tài chính phục vụ hoạt động của Câu lạc bộ; chuẩn bị tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ;
1.3.2. Xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật cần được xây dựng chi tiết, cụ thể, tuân thủ quy định của pháp luật và không trái thuần phong mỹ tục của nhân dân, bao gồm các nội dung chính sau đây:
+ Những quy định chung: quy định về khái niệm, tên gọi của Câu lạc bộ pháp luật; mục đích hoạt động, đối tượng tham gia Câu lạc bộ...
+ Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật:
- Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ: quy định về điều kiện được bầu vào Ban chủ nhiệm như phẩm chất đạo đức, uy tín, trình độ hiểu biết pháp luật, khả năng giải thích, vận dụng pháp luật, quản lý hoạt động của Câu lạc bộ và sự tâm huyết, nhiệt tình đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật...
- Nhiệm kỳ và nguyên tắc hoạt động của Ban chủ nhiệm;
- Nhiệm vụ của Ban chủ nhiệm;
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ và số lượng hội viên (đối tượng tham gia Câu lạc bộ có thể mang tính chất đại diện đặc thù cho một ngành, một đoàn thể hay một loại đối tượng nhất định như: công nhân, nông dân, học sinh, thanh niên, phụ nữ...; bên cạnh đó có huy động sự tham gia của các đối tượng khác);
- Nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ;
- Các hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ...
+ Quyền và nghĩa vụ của Chủ nhiệm, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp luật
- Đối với Chủ nhiệm Câu lạc bộ: Chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm điều hành chung và chịu trách nhiệm toàn bộ các mặt hoạt động của Câu lạc bộ; có trách nhiệm lập kế hoạch hoạt động ngắn hạn, dài hạn của Câu lạc bộ; quản lý việc thu, chi tài chính của Câu lạc bộ; định kỳ đánh giá, rút kinh nghiệm và báo cáo kết quả hoạt động của Câu lạc bộ với người có trách nhiệm và cơ quan chủ quản.
- Đối với các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên: thực hiện các công việc theo sự phân công của Chủ nhiệm. Phó chủ nhiệm thay mặt Chủ nhiệm giải quyết các công việc khi được Chủ nhiệm phân công và chịu trách nhiệm trước Chủ nhiệm về những công việc của mình được giao.
+ Quyền và nghĩa vụ của hội viên:
Quyền:
- Được cấp thẻ hội viên Câu lạc bộ;
- Được tham gia vào tất cả các hoạt động và các kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Được ứng cử, đề cử vào Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ;
- Tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến vào các kế hoạch, chương trình hoạt động của Câu lạc bộ do Ban chủ nhiệm đề xuất; biểu quyết, kiến nghị, đề đạt và bảo lưu các ý kiến của mình về tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Được cung cấp thông tin về pháp luật, mượn sách báo, tài liệu liên quan để nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật;
- Được yêu cầu Câu lạc bộ bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình trước pháp luật khi bị xâm hại;
- Có quyền xin thôi tham gia Câu lạc bộ khi có đơn xin ra khỏi Câu lạc bộ và không còn ràng buộc nghĩa vụ gì với Câu lạc bộ.
Nghĩa vụ:
- Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước;
- Tôn trọng, chấp hành Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Tham gia tích cực, đầy đủ các hoạt động, sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Tham gia tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân; vận động và giới thiệu các hội viên mới với Ban chủ nhiệm để kết nạp; tham gia giáo dục, cảm hoá những đối tượng lầm lỗi, có hành vi phạm pháp luật và hoà giải các tranh chấp, xích mích nhỏ tại địa phương;
- Thực hiện các công việc được Ban chủ nhiệm giao;
- Giữ gìn uy tín của Câu lạc bộ; không được lợi dụng danh nghĩa hội viên Câu lạc bộ pháp luật, thẻ hội viên để sử dụng vào các mục đích công việc khác;
- Đóng hội phí đầy đủ theo quy định của Câu lạc bộ.
+ Kinh phí hoạt động của Câu lạc bộ
Quy định về việc tạo nguồn kinh phí thu, chi để đảm bảo duy trì hoạt động của Câu lạc bộ; chế độ công khai tài chính...
+ Khen thưởng và kỷ luật
+ Điều khoản thi hành.
Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật sẽ được các thành viên Câu lạc bộ biểu quyết thông qua và trình cơ quan ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt.
1.3.3. Ra quyết định thành lập Câu lạc bộ:
Để có cơ sở pháp lý chính thức công nhận và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động, tuỳ theo mục đích, nhu cầu chọn điểm thành lập Câu lạc bộ, UBND huyện hoặc UBND xã, phường, thị trấn hoặc lãnh đạo cơ quan, đơn vị ban hành Quyết định thành lập Câu lạc bộ và phê duyệt danh sách thành viên ban đầu của Câu lạc bộ.
1.4. Tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ:
Lễ ra mắt Câu lạc bộ là hình thức công khai hoá tổ chức, hoạt động của Câu lạc bộ, chính thức đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Trong buổi lễ ra mắt, Câu lạc bộ phải thực hiện một số công việc sau:
- Công bố Quyết định thành lập Câu lạc bộ tại cơ quan, đơn vị, địa phương;
- Công bố Ban chủ nhiệm lâm thời của Câu lạc bộ hoặc tiến hành bầu Ban chủ nhiệm (bao gồm Chủ nhiệm và 01 - 02 Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ);
- Công bố danh sách hội viên;
- Thảo luận chương trình hoạt động, định kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Thảo luận, thông qua Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ.
- Thảo luận về mức hội phí.
Tại buổi Lễ ra mắt, Câu lạc bộ có thể tổ chức một số hoạt động sinh hoạt pháp luật ban đầu với sự tham gia của các hội viên.
2. Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ:
2.1. Về tổ chức của Câu lạc bộ:
Là mô hình sinh hoạt pháp luật tại đơn vị cơ sở, Câu lạc bộ pháp luật có cơ cấu tổ chức với quy mô nhỏ, bao gồm Ban chủ nhiệm và các hội viên.
Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ thường có từ 3 đến 5 người, bao gồm Chủ nhiệm, các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên là các cá nhân tiêu biểu, có tâm huyết, nhiệt tình tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại đơn vị, địa phương, có trình độ biểu biết pháp luật nhất định, có khả năng lãnh đạo, quản lý hoạt động Câu lạc bộ.
Hội viên tham gia Câu lạc bộ có thể là cán bộ, công chức, quần chúng nhân dân, có thể là đại diện của các ngành, đoàn thể như hội phụ nữ, nông dân, thanh niên, cựu chiến binh, học sinh, sinh viên...và không giới hạn về số lượng. Để trở thành hội viên Câu lạc bộ, các cá nhân tự nguyện tham gia cần nộp đơn xin gia nhập Câu lạc bộ. Trong quá trình hoạt động, Câu lạc bộ cần khuyến khích các cá nhân có nhu cầu được giao lưu, tìm hiểu, học hỏi về pháp luật tham gia và trở thành hội viên Câu lạc bộ. Thực tế hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy số lượng hội viên các Câu lạc bộ đã gia tăng đáng kể sau một thời gian Câu lạc bộ đi vào hoạt động.
2.2. Về hoạt động của Câu lạc bộ:
Để Câu lạc bộ phát huy tính thiết thực và tính hiệu quả trên thực tế thì hoạt động của Câu lạc bộ là yếu tố quyết định. Một Câu lạc bộ có hoạt động tốt hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hai yếu tố cơ bản: nội dung hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động.
2.2.1. Về nội dung hoạt động:
Tuỳ theo mục đích, đối tượng tham gia Câu lạc bộ pháp luật, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ cần phù hợp, sát thực với đối tượng và đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương. Như trên đã đề cập, chủ đề pháp luật là nội dung chủ yếu trong các kỳ sinh hoạt, học tập, tổ chức giao lưu của Câu lạc bộ. Tuy nhiên, ở mỗi thời điểm khác nhau, địa bàn, cơ quan, đơn vị khác nhau mà lựa chọn nội dung pháp luật cho phù hợp. Ngoài những nội dung pháp luật mà mọi đối tượng đều cần biết như dân sự, hình sự, đất đai...thì với các đối tượng cụ thể sẽ tập trung tuyên truyền các lĩnh vực pháp luật cụ thể. Ví dụ: đối tượng là phụ nữ thì tập trung tìm hiểu, tuyên truyền pháp luật về dân số, hôn nhân và gia đình, sức khoẻ sinh sản...; đối tượng là nông dân thì tập trung phổ biến về chính sách xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế nông thôn; đối tượng là người lao động thì tuyên truyền về pháp luật lao động, công đoàn...Bên cạnh đó, các chính sách, quy định của cơ quan chính quyền địa phương cũng là nội dung cần được Câu lạc bộ quan tâm, khai thác và kịp thời tuyên truyền cho các hội viên nói riêng và nhân dân nói chung.
Các nội dung hoạt động của Câu lạc bộ không nên bó hẹp trong phạm vi đối tượng nhất định, không gian và thời gian nhất định mà cần được mở rộng, bổ sung kịp thời đảm bảo tính cập nhật, tránh nhàm chán, đặc biệt là cung cấp một lượng kiến thức pháp luật phong phú cho các hội viên. Ngoài ra, cũng cần phổ biến các kiến thức kinh tế, xã hội cần thiết khác phù hợp với từng đối tượng.
Xác định nội dung hoạt động của Câu lạc bộ phụ thuộc vào vai trò tham mưu của cơ quan tư pháp cùng cấp và cơ quan tư pháp cấp trên cũng như sự tích cực phối hợp của cơ quan, đơn vị chủ quản.
2.2.2. Về phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Để thu hút số lượng hội viên tham gia Câu lạc bộ, giúp cho hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong Câu lạc bộ có hiệu quả thì phương thức tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ cần đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Câu lạc bộ thường tập trung tổ chức sinh hoạt theo các phương thức sau:
- Tổ chức các buổi nói chuyện, tọa đàm chuyên đề về nội dung pháp luật, giới thiệu văn bản pháp luật mới;
- Tổ chức hoạt động thi tìm hiểu pháp luật, hái hoa dân chủ, giải đáp pháp luật, thi sáng tác các tác phẩm văn hoá, văn nghệ có nội dung pháp luật;
- Xây dựng các tiểu phẩm văn hoá, văn nghệ (thơ, ca, hò, vè...) có nội dung pháp luật để biểu diễn;
- Cung cấp thông tin, tư liệu pháp luật (sách, báo, văn bản pháp luật) phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương;
- Tổ chức các buổi giao lưu pháp luật với các loại hình Câu lạc bộ khác, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tại đơn vị, địa phương.
2.3. Về việc duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ
Duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ đã, đang là vấn đề được đặt ra đối với các Câu lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ pháp luật nói riêng. Nhiều Câu lạc bộ được thành lập và chỉ sau một thời gian hoạt động đã tạm ngừng hoặc hoạt động cầm chừng do nội dung sinh hoạt nghèo nàn, không thu hút sự tham gia đông đảo của hội viên, không có địa điểm sinh hoạt cố định hoặc do thiếu kinh phí...Để khắc phục tình trạng này, nhằm tiếp tục duy trì, phát huy tác dụng, hiệu quả hoạt động, các Câu lạc bộ cần tiến hành đồng bộ một số biện pháp sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm: Việc xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm của Câu lạc bộ đảm bảo tính liên tục về tiến độ hoạt động cũng như những nội dung, phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ;
- Cử cán bộ phụ trách, theo dõi hoạt động của Câu lạc bộ: Cần chọn người nhiệt tình, năng động, tâm huyết, có năng lực tổ chức, đặc biệt là người am hiểu pháp luật để đưa vào Ban chủ nhiệm hoặc làm tư vấn cho Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ.
- Xây dựng lực lượng cộng tác viên: Lực lượng này chủ yếu gồm các báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật tình nguyện tại địa bàn tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền, và giải đáp thắc mắc về các nội dung, lĩnh vực liên quan đến pháp luật.
- Xây dựng tủ sách pháp luật cho Câu lạc bộ: Tủ sách pháp luật được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu phổ biến, giáo dục pháp luật của Câu lạc bộ, phù hợp với đối tượng của Câu lạc bộ (về khả năng nhận thức cũng như đặc điểm tâm lý...). Tủ sách nên được mở thường xuyên trong các buổi sinh hoạt để tạo điều kiện cho các hội viên và nhân dân được tiếp xúc, tìm hiểu. Nội dung tủ sách cần được cập nhật, phong phú về loại hình (sách tra cứu, báo, tờ gấp, sách bỏ túi...). Nên có sự trao đổi, luân chuyển với tủ sách pháp luật của cơ quan, đơn vị, trường học và xã, phường, thị trấn tại địa bàn. Để xây dựng tủ sách, cần huy động sự đóng góp của các cá nhân, gia đình, doanh nghiệp, hoặc khuyến khích, động viên mỗi gia đình, mỗi thành viên Câu lạc bộ đóng góp 01 cuốn sách hoặc tạp chí...
- Thường xuyên đổi mới các phương thức sinh hoạt để thu hút các hội viên tham gia: Thực tiễn hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy, việc đổi mới phương thức sinh hoạt góp phần không nhỏ trong việc duy trì hoạt động và ngày càng thu hút đông đảo hội viên tham gia của các Câu lạc bộ. Để phù hợp với thực tiễn, các Câu lạc bộ có thể lựa chọn và vận dụng vào quá trình tổ chức sinh hoạt của mình các hình thức sau đây:
+ Tổ chức tuyên truyền miệng giới thiệu các nội dung pháp luật có liên quan thiết thực đến đời sống của hội viên và nhân dân tại địa phương;
+ Tổ chức biểu diễn tiểu phẩm, thi văn hoá, văn nghệ lồng ghép kiến thức pháp luật, thi hái hoa dân chủ, thi tìm hiểu pháp luật, sáng tác thơ, ca, hò về nội dung pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Văn hoá - thông tin cơ sở tổ chức lồng ghép tiếp âm trên mạng lưới loa truyền thanh cơ sở của xã;
+ Kẻ vẽ các khẩu hiệu tuyên truyền pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Tư pháp, Phòng Tư pháp tổ chức tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho chị em, vận động chị em tham gia các phong trào thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hoá, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội;
+ Tham gia công tác hoà giải cơ sở; tổ chức tìm hiểu pháp luật thông qua tủ sách pháp luật ở cơ sở;
+ Lồng ghép tuyên truyền pháp luật với các mô hình sinh hoạt Câu lạc bộ phụ nữ khác như Câu lạc bộ gia đình không sinh con thứ ba, Câu lạc bộ tín dụng phụ nữ...;
+ Tổ chức Toạ đàm để trao đổi kiến thức pháp luật;
+ Trực tiếp đi động viên, gặp gỡ và tuyên truyền các đối tượng nghiện hút, trộm cắp, cờ bạc...tại địa phương;
+ Mời cán bộ, chuyên viên, báo cáo viên pháp luật của tỉnh, huyện về trực tiếp tuyên truyền.
- Bố trí địa điểm sinh hoạt của Câu lạc bộ ổn định: tuy nhiên địa điểm sinh hoạt Câu lạc bộ có thể được thay đổi để phù hợp, thích nghi với điều kiện của hội viên hoặc để thu hút thêm nhiều thành phần tham dự buổi sinh hoạt Câu lạc bộ (như trụ sở UBND xã, nhà văn hoá thôn, xã, sân đình, rạp chiếu bóng công cộng...);
- Tạo nguồn kinh phí hoạt động ổn định cho Câu lạc bộ. Kinh phí hoạt động được huy động từ các nguồn sau:
+ Sự hỗ trợ ban đầu của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và chính quyền địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ;
+ Kinh phí từ các dự án, các chương trình quốc gia;
+ Kinh phí từ cơ quan chuyên môn có nhu cầu đưa nội dung pháp luật cụ thể vào tuyên truyền, phổ biến tại Câu lạc bộ;
+ Động viên sự đóng góp của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, các nhà hảo tâm, của các cá nhân tại cơ quan, đơn vị và nhân dân địa phương;
+ Sự đóng góp của các hội viên Câu lạc bộ (hội phí);
- Nhân rộng mô hình điểm Câu lạc bộ pháp luật: Thực tế hoạt động của Câu lạc bộ cần được đánh giá để thấy được hiệu quả của mô hình này trong công tác tuyên truyền, PBGDPL. Trên cơ sở đó, thực hiện chỉ đạo thành lập, tổ chức hoạt động điểm Câu lạc bộ pháp luật và tiến hành nhân rộng mô hình tại cơ quan, đơn vị, địa phương theo quy mô rộng hơn dựa trên việc tổng kết, rút kinh nghiệm thực tiễn và có các biện pháp chỉ đạo cụ thể;
- Thực hiện chế độ khen thưởng, kiểm điểm phê bình kịp thời: Trong quá trình tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ cũng như cơ quan chủ quản cấp trên cần theo dõi, phát hiện và có chế độ khen thưởng kịp thời đối với các cá nhân tham gia tích cực, có nhiều thành tích, sáng tạo trong tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ cũng như nghiêm túc kiểm điểm, phê bình các cá nhân vi phạm điều lệ, quy chế sinh hoạt của Câu lạc bộ.
- Thực hiện sơ kết, tổng kết hoạt động định kỳ của Câu lạc bộ: Việc sơ, tổng kết hoạt động của Câu lạc bộ giúp cho Ban chủ nhiệm, cơ quan cấp trên phụ trách trực tiếp có kế hoạch, định hướng hoạt động cho Câu lạc bộ trong những thời gian tiếp theo.
3. Đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ khác
Hiện nay, lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ khác là một trong những biện pháp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tích cực. Bên cạnh sự xuất hiện của Câu lạc bộ pháp luật thì ngày càng nhiều các Câu lạc bộ khác ra đời như: Câu lạc bộ tiền hôn nhân, Câu lạc bộ gia đình trẻ, Câu lạc bộ khuyến nông, Câu lạc bộ tuổi trẻ sáng tạo...Việc đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ này có thuận lợi: là không phải thành lập Câu lạc bộ pháp luật mới mà vẫn thực hiện được việc phổ biến, tuyên truyền pháp luật. Tuy nhiên, lượng thông tin pháp luật đưa vào lại rất hạn chế, chỉ có thể lựa chọn một số nội dung pháp luật phù hợp với tiêu chí hoạt động của mỗi loại Câu lạc bộ. Vì vậy, để việc đưa pháp luật vào các loại hình Câu lạc bộ khác có hiệu quả, cần tiến hành một số biện pháp sau:
3.1. Xây dựng cơ chế phối hợp cụ thể giữa cơ quan tư pháp, cơ quan chức năng với Câu lạc bộ khác:
Để triển khai hoạt động này, trước tiên ngành tư pháp, các cơ quan chức năng phải chỉ đạo, hướng dẫn Câu lạc bộ để hai bên thoả thuận, đi đến thống nhất xây dựng văn bản liên tịch (có thể là kế hoạch phối hợp hoạt động) tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ ổn định, lâu dài và hiệu quả.
Văn bản liên tịch cần đề cập đến những nội dung sau:
- Phân công trách nhiệm của mỗi bên trong việc tổ chức lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ;
- Xác định đầu mối phối hợp của mỗi bên đảm bảo mối quan hệ thường xuyên, trao đổi thông tin và đề xuất các biện pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp;
- Trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện văn bản liên tịch;
- Chế độ sơ kết, tổng kết, định kỳ kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm cho công tác chỉ đạo và duy trì quan hệ phối hợp.
3.2. Lựa chọn nội dung pháp luật:
Việc lựa chọn nội dung pháp luật phải phù hợp với đối tượng và mục đích, tiêu chí hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ, đảm bảo tính cần thiết cũng như sự đáp ứng nhu cầu được tìm hiểu, nâng cao hiểu biết pháp luật của các thành viên tham gia các Câu lạc bộ này.
Hoạt động khảo sát được thực hiện trên cơ sở việc phân tích, đánh giá tình hình kinh tế, chính trị, trật tự an toàn xã hội, điều kiện dân trí, mức độ hiểu biết pháp luật của từng cá nhân trong một tập thể hay địa bàn cụ thể, vị trí địa lý, sự phân bổ dân cư, lao động, ngành nghề, đánh giá hiệu quả các mô hình, các phong trào tại địa phương...với mục đích sự ra đời của Câu lạc bộ phải phù hợp và thực sự đáp ứng nhu cầu của một bộ phận dân cư đang cần được quy tụ lại để sinh hoạt và học tập về các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật Nhà nước.
Dựa trên những tiêu chí cụ thể, kết quả khảo sát phải được tổng hợp, có so sánh, đối chiếu giữa các đơn vị cơ sở, địa bàn để phát hiện, chọn lọc, và lựa chọn địa điểm tiêu biểu, có tính chất cần thiết, đặc trưng, đặc thù cho các địa điểm còn lại để xây dựng Câu lạc bộ.
Kết quả khảo sát, điều tra phải được báo cáo cơ quan, đơn vị chủ quản và các cơ quan, đơn vị hữu quan để thống nhất ý kiến, làm cơ sở tiền đề cho việc xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ.
1.2. Xây dựng kế hoạch thành lập Câu lạc bộ
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ có ý nghĩa định khung cơ bản, trong đó phác thảo những nội dung chính phục vụ cho việc thành lập Câu lạc bộ. Kế hoạch cần được xây dựng cụ thể, phân định theo các nội dung rõ ràng, chi tiết giúp cho việc thực hiện được thuận lợi. Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ bao gồm các nội dung cơ bản sau:
- Sự cần thiết phải xây dựng Câu lạc bộ;
- Mục đích, ý nghĩa của việc thành lập Câu lạc bộ;
- Chọn địa điểm thành lập Câu lạc bộ (theo các tiêu chí cụ thể: điều kiện kinh tế - xã hội; tình hình an ninh trật tự; ý thức chấp hành pháp luật của người dân...);
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ (thanh niên, phụ nữ, nông dân, học sinh, sinh viên...trong đó xác định đối tượng nòng cốt của Câu lạc bộ);
- Cơ cấu tổ chức của Câu lạc bộ (dự kiến Ban chủ nhiệm và số lượng hội viên sáng lập, nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ);
- Địa điểm tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Nội dung và hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Kinh phí tổ chức hoạt động;
- Trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành trong việc phối hợp chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức hoạt động, kiểm tra hoạt động Câu lạc bộ.
Kế hoạch thành lập Câu lạc bộ cần được đưa ra lấy ý kiến các cơ quan, ban, ngành, đơn vị cơ sở, sau đó trình cơ quan, đơn vị chủ quản phê duyệt.
1.3. Vận động tham gia thành lập, xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ và ra quyết định thành lập Câu lạc bộ
1.3.1. Vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ:
Việc vận động tham gia thành lập Câu lạc bộ do các sáng lập viên, chủ yếu là Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ (gọi là Ban chủ nhiệm lâm thời) tiến hành, bao gồm:
- Tổ chức tuyên truyền về ý nghĩa, mục đích, vị trí, vai trò, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ trong cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ để thu hút số lượng hội viên đăng ký tham gia; Lập danh sách hội viên Câu lạc bộ trình cơ quan có thẩm quyền ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt;
- In thẻ hội viên Câu lạc bộ (Thẻ hội viên được phát cho các hội viên tham gia Câu lạc bộ; Thẻ cần in ấn đơn giản, không cầu kỳ, hình thức nhỏ gọn, trong đó cần ghi rõ tên, địa chỉ cơ quan, đơn vị, địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ và dòng chữ "THẺ HỘI VIÊN CÂU LẠC BỘ PHÁP LUẬT");
- Chuẩn bị cơ sở vật chất, điều kiện tài chính phục vụ hoạt động của Câu lạc bộ; chuẩn bị tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ;
1.3.2. Xây dựng dự thảo Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật cần được xây dựng chi tiết, cụ thể, tuân thủ quy định của pháp luật và không trái thuần phong mỹ tục của nhân dân, bao gồm các nội dung chính sau đây:
+ Những quy định chung: quy định về khái niệm, tên gọi của Câu lạc bộ pháp luật; mục đích hoạt động, đối tượng tham gia Câu lạc bộ...
+ Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật:
- Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ: quy định về điều kiện được bầu vào Ban chủ nhiệm như phẩm chất đạo đức, uy tín, trình độ hiểu biết pháp luật, khả năng giải thích, vận dụng pháp luật, quản lý hoạt động của Câu lạc bộ và sự tâm huyết, nhiệt tình đối với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật...
- Nhiệm kỳ và nguyên tắc hoạt động của Ban chủ nhiệm;
- Nhiệm vụ của Ban chủ nhiệm;
- Đối tượng tham gia Câu lạc bộ và số lượng hội viên (đối tượng tham gia Câu lạc bộ có thể mang tính chất đại diện đặc thù cho một ngành, một đoàn thể hay một loại đối tượng nhất định như: công nhân, nông dân, học sinh, thanh niên, phụ nữ...; bên cạnh đó có huy động sự tham gia của các đối tượng khác);
- Nguyên tắc hoạt động của Câu lạc bộ;
- Các hình thức sinh hoạt của Câu lạc bộ...
+ Quyền và nghĩa vụ của Chủ nhiệm, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ pháp luật
- Đối với Chủ nhiệm Câu lạc bộ: Chủ nhiệm là người chịu trách nhiệm điều hành chung và chịu trách nhiệm toàn bộ các mặt hoạt động của Câu lạc bộ; có trách nhiệm lập kế hoạch hoạt động ngắn hạn, dài hạn của Câu lạc bộ; quản lý việc thu, chi tài chính của Câu lạc bộ; định kỳ đánh giá, rút kinh nghiệm và báo cáo kết quả hoạt động của Câu lạc bộ với người có trách nhiệm và cơ quan chủ quản.
- Đối với các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên: thực hiện các công việc theo sự phân công của Chủ nhiệm. Phó chủ nhiệm thay mặt Chủ nhiệm giải quyết các công việc khi được Chủ nhiệm phân công và chịu trách nhiệm trước Chủ nhiệm về những công việc của mình được giao.
+ Quyền và nghĩa vụ của hội viên:
Quyền:
- Được cấp thẻ hội viên Câu lạc bộ;
- Được tham gia vào tất cả các hoạt động và các kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Được ứng cử, đề cử vào Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ;
- Tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến vào các kế hoạch, chương trình hoạt động của Câu lạc bộ do Ban chủ nhiệm đề xuất; biểu quyết, kiến nghị, đề đạt và bảo lưu các ý kiến của mình về tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Được cung cấp thông tin về pháp luật, mượn sách báo, tài liệu liên quan để nghiên cứu, tìm hiểu pháp luật;
- Được yêu cầu Câu lạc bộ bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình trước pháp luật khi bị xâm hại;
- Có quyền xin thôi tham gia Câu lạc bộ khi có đơn xin ra khỏi Câu lạc bộ và không còn ràng buộc nghĩa vụ gì với Câu lạc bộ.
Nghĩa vụ:
- Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và pháp luật của nhà nước;
- Tôn trọng, chấp hành Điều lệ, Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ;
- Tham gia tích cực, đầy đủ các hoạt động, sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Tham gia tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho nhân dân; vận động và giới thiệu các hội viên mới với Ban chủ nhiệm để kết nạp; tham gia giáo dục, cảm hoá những đối tượng lầm lỗi, có hành vi phạm pháp luật và hoà giải các tranh chấp, xích mích nhỏ tại địa phương;
- Thực hiện các công việc được Ban chủ nhiệm giao;
- Giữ gìn uy tín của Câu lạc bộ; không được lợi dụng danh nghĩa hội viên Câu lạc bộ pháp luật, thẻ hội viên để sử dụng vào các mục đích công việc khác;
- Đóng hội phí đầy đủ theo quy định của Câu lạc bộ.
+ Kinh phí hoạt động của Câu lạc bộ
Quy định về việc tạo nguồn kinh phí thu, chi để đảm bảo duy trì hoạt động của Câu lạc bộ; chế độ công khai tài chính...
+ Khen thưởng và kỷ luật
+ Điều khoản thi hành.
Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật sẽ được các thành viên Câu lạc bộ biểu quyết thông qua và trình cơ quan ra quyết định thành lập Câu lạc bộ phê duyệt.
1.3.3. Ra quyết định thành lập Câu lạc bộ:
Để có cơ sở pháp lý chính thức công nhận và đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động, tuỳ theo mục đích, nhu cầu chọn điểm thành lập Câu lạc bộ, UBND huyện hoặc UBND xã, phường, thị trấn hoặc lãnh đạo cơ quan, đơn vị ban hành Quyết định thành lập Câu lạc bộ và phê duyệt danh sách thành viên ban đầu của Câu lạc bộ.
1.4. Tổ chức Lễ ra mắt Câu lạc bộ:
Lễ ra mắt Câu lạc bộ là hình thức công khai hoá tổ chức, hoạt động của Câu lạc bộ, chính thức đưa Câu lạc bộ đi vào hoạt động. Trong buổi lễ ra mắt, Câu lạc bộ phải thực hiện một số công việc sau:
- Công bố Quyết định thành lập Câu lạc bộ tại cơ quan, đơn vị, địa phương;
- Công bố Ban chủ nhiệm lâm thời của Câu lạc bộ hoặc tiến hành bầu Ban chủ nhiệm (bao gồm Chủ nhiệm và 01 - 02 Phó chủ nhiệm Câu lạc bộ);
- Công bố danh sách hội viên;
- Thảo luận chương trình hoạt động, định kỳ sinh hoạt của Câu lạc bộ;
- Thảo luận, thông qua Điều lệ hoặc Quy chế tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ.
- Thảo luận về mức hội phí.
Tại buổi Lễ ra mắt, Câu lạc bộ có thể tổ chức một số hoạt động sinh hoạt pháp luật ban đầu với sự tham gia của các hội viên.
2. Tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ:
2.1. Về tổ chức của Câu lạc bộ:
Là mô hình sinh hoạt pháp luật tại đơn vị cơ sở, Câu lạc bộ pháp luật có cơ cấu tổ chức với quy mô nhỏ, bao gồm Ban chủ nhiệm và các hội viên.
Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ thường có từ 3 đến 5 người, bao gồm Chủ nhiệm, các Phó chủ nhiệm và các uỷ viên là các cá nhân tiêu biểu, có tâm huyết, nhiệt tình tham gia công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại đơn vị, địa phương, có trình độ biểu biết pháp luật nhất định, có khả năng lãnh đạo, quản lý hoạt động Câu lạc bộ.
Hội viên tham gia Câu lạc bộ có thể là cán bộ, công chức, quần chúng nhân dân, có thể là đại diện của các ngành, đoàn thể như hội phụ nữ, nông dân, thanh niên, cựu chiến binh, học sinh, sinh viên...và không giới hạn về số lượng. Để trở thành hội viên Câu lạc bộ, các cá nhân tự nguyện tham gia cần nộp đơn xin gia nhập Câu lạc bộ. Trong quá trình hoạt động, Câu lạc bộ cần khuyến khích các cá nhân có nhu cầu được giao lưu, tìm hiểu, học hỏi về pháp luật tham gia và trở thành hội viên Câu lạc bộ. Thực tế hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy số lượng hội viên các Câu lạc bộ đã gia tăng đáng kể sau một thời gian Câu lạc bộ đi vào hoạt động.
2.2. Về hoạt động của Câu lạc bộ:
Để Câu lạc bộ phát huy tính thiết thực và tính hiệu quả trên thực tế thì hoạt động của Câu lạc bộ là yếu tố quyết định. Một Câu lạc bộ có hoạt động tốt hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có hai yếu tố cơ bản: nội dung hoạt động và phương thức tổ chức hoạt động.
2.2.1. Về nội dung hoạt động:
Tuỳ theo mục đích, đối tượng tham gia Câu lạc bộ pháp luật, nội dung hoạt động của Câu lạc bộ cần phù hợp, sát thực với đối tượng và đặc điểm kinh tế, chính trị, xã hội ở địa phương. Như trên đã đề cập, chủ đề pháp luật là nội dung chủ yếu trong các kỳ sinh hoạt, học tập, tổ chức giao lưu của Câu lạc bộ. Tuy nhiên, ở mỗi thời điểm khác nhau, địa bàn, cơ quan, đơn vị khác nhau mà lựa chọn nội dung pháp luật cho phù hợp. Ngoài những nội dung pháp luật mà mọi đối tượng đều cần biết như dân sự, hình sự, đất đai...thì với các đối tượng cụ thể sẽ tập trung tuyên truyền các lĩnh vực pháp luật cụ thể. Ví dụ: đối tượng là phụ nữ thì tập trung tìm hiểu, tuyên truyền pháp luật về dân số, hôn nhân và gia đình, sức khoẻ sinh sản...; đối tượng là nông dân thì tập trung phổ biến về chính sách xoá đói giảm nghèo, phát triển kinh tế nông thôn; đối tượng là người lao động thì tuyên truyền về pháp luật lao động, công đoàn...Bên cạnh đó, các chính sách, quy định của cơ quan chính quyền địa phương cũng là nội dung cần được Câu lạc bộ quan tâm, khai thác và kịp thời tuyên truyền cho các hội viên nói riêng và nhân dân nói chung.
Các nội dung hoạt động của Câu lạc bộ không nên bó hẹp trong phạm vi đối tượng nhất định, không gian và thời gian nhất định mà cần được mở rộng, bổ sung kịp thời đảm bảo tính cập nhật, tránh nhàm chán, đặc biệt là cung cấp một lượng kiến thức pháp luật phong phú cho các hội viên. Ngoài ra, cũng cần phổ biến các kiến thức kinh tế, xã hội cần thiết khác phù hợp với từng đối tượng.
Xác định nội dung hoạt động của Câu lạc bộ phụ thuộc vào vai trò tham mưu của cơ quan tư pháp cùng cấp và cơ quan tư pháp cấp trên cũng như sự tích cực phối hợp của cơ quan, đơn vị chủ quản.
2.2.2. Về phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ pháp luật
Để thu hút số lượng hội viên tham gia Câu lạc bộ, giúp cho hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong Câu lạc bộ có hiệu quả thì phương thức tổ chức sinh hoạt của Câu lạc bộ cần đa dạng, phong phú và hấp dẫn. Câu lạc bộ thường tập trung tổ chức sinh hoạt theo các phương thức sau:
- Tổ chức các buổi nói chuyện, tọa đàm chuyên đề về nội dung pháp luật, giới thiệu văn bản pháp luật mới;
- Tổ chức hoạt động thi tìm hiểu pháp luật, hái hoa dân chủ, giải đáp pháp luật, thi sáng tác các tác phẩm văn hoá, văn nghệ có nội dung pháp luật;
- Xây dựng các tiểu phẩm văn hoá, văn nghệ (thơ, ca, hò, vè...) có nội dung pháp luật để biểu diễn;
- Cung cấp thông tin, tư liệu pháp luật (sách, báo, văn bản pháp luật) phù hợp với đặc điểm tình hình của địa phương;
- Tổ chức các buổi giao lưu pháp luật với các loại hình Câu lạc bộ khác, các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tại đơn vị, địa phương.
2.3. Về việc duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ
Duy trì và nâng cao hiệu quả hoạt động của Câu lạc bộ đã, đang là vấn đề được đặt ra đối với các Câu lạc bộ nói chung và Câu lạc bộ pháp luật nói riêng. Nhiều Câu lạc bộ được thành lập và chỉ sau một thời gian hoạt động đã tạm ngừng hoặc hoạt động cầm chừng do nội dung sinh hoạt nghèo nàn, không thu hút sự tham gia đông đảo của hội viên, không có địa điểm sinh hoạt cố định hoặc do thiếu kinh phí...Để khắc phục tình trạng này, nhằm tiếp tục duy trì, phát huy tác dụng, hiệu quả hoạt động, các Câu lạc bộ cần tiến hành đồng bộ một số biện pháp sau:
- Xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm: Việc xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm của Câu lạc bộ đảm bảo tính liên tục về tiến độ hoạt động cũng như những nội dung, phương thức tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ;
- Cử cán bộ phụ trách, theo dõi hoạt động của Câu lạc bộ: Cần chọn người nhiệt tình, năng động, tâm huyết, có năng lực tổ chức, đặc biệt là người am hiểu pháp luật để đưa vào Ban chủ nhiệm hoặc làm tư vấn cho Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ.
- Xây dựng lực lượng cộng tác viên: Lực lượng này chủ yếu gồm các báo cáo viên và tuyên truyền viên pháp luật tình nguyện tại địa bàn tham gia sinh hoạt Câu lạc bộ để phổ biến, tuyên truyền, và giải đáp thắc mắc về các nội dung, lĩnh vực liên quan đến pháp luật.
- Xây dựng tủ sách pháp luật cho Câu lạc bộ: Tủ sách pháp luật được xây dựng nhằm đáp ứng yêu cầu phổ biến, giáo dục pháp luật của Câu lạc bộ, phù hợp với đối tượng của Câu lạc bộ (về khả năng nhận thức cũng như đặc điểm tâm lý...). Tủ sách nên được mở thường xuyên trong các buổi sinh hoạt để tạo điều kiện cho các hội viên và nhân dân được tiếp xúc, tìm hiểu. Nội dung tủ sách cần được cập nhật, phong phú về loại hình (sách tra cứu, báo, tờ gấp, sách bỏ túi...). Nên có sự trao đổi, luân chuyển với tủ sách pháp luật của cơ quan, đơn vị, trường học và xã, phường, thị trấn tại địa bàn. Để xây dựng tủ sách, cần huy động sự đóng góp của các cá nhân, gia đình, doanh nghiệp, hoặc khuyến khích, động viên mỗi gia đình, mỗi thành viên Câu lạc bộ đóng góp 01 cuốn sách hoặc tạp chí...
- Thường xuyên đổi mới các phương thức sinh hoạt để thu hút các hội viên tham gia: Thực tiễn hoạt động của các Câu lạc bộ thời gian qua cho thấy, việc đổi mới phương thức sinh hoạt góp phần không nhỏ trong việc duy trì hoạt động và ngày càng thu hút đông đảo hội viên tham gia của các Câu lạc bộ. Để phù hợp với thực tiễn, các Câu lạc bộ có thể lựa chọn và vận dụng vào quá trình tổ chức sinh hoạt của mình các hình thức sau đây:
+ Tổ chức tuyên truyền miệng giới thiệu các nội dung pháp luật có liên quan thiết thực đến đời sống của hội viên và nhân dân tại địa phương;
+ Tổ chức biểu diễn tiểu phẩm, thi văn hoá, văn nghệ lồng ghép kiến thức pháp luật, thi hái hoa dân chủ, thi tìm hiểu pháp luật, sáng tác thơ, ca, hò về nội dung pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Văn hoá - thông tin cơ sở tổ chức lồng ghép tiếp âm trên mạng lưới loa truyền thanh cơ sở của xã;
+ Kẻ vẽ các khẩu hiệu tuyên truyền pháp luật;
+ Phối hợp với Ban Tư pháp, Phòng Tư pháp tổ chức tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho chị em, vận động chị em tham gia các phong trào thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hoá, giữ gìn trật tự, an toàn xã hội;
+ Tham gia công tác hoà giải cơ sở; tổ chức tìm hiểu pháp luật thông qua tủ sách pháp luật ở cơ sở;
+ Lồng ghép tuyên truyền pháp luật với các mô hình sinh hoạt Câu lạc bộ phụ nữ khác như Câu lạc bộ gia đình không sinh con thứ ba, Câu lạc bộ tín dụng phụ nữ...;
+ Tổ chức Toạ đàm để trao đổi kiến thức pháp luật;
+ Trực tiếp đi động viên, gặp gỡ và tuyên truyền các đối tượng nghiện hút, trộm cắp, cờ bạc...tại địa phương;
+ Mời cán bộ, chuyên viên, báo cáo viên pháp luật của tỉnh, huyện về trực tiếp tuyên truyền.
- Bố trí địa điểm sinh hoạt của Câu lạc bộ ổn định: tuy nhiên địa điểm sinh hoạt Câu lạc bộ có thể được thay đổi để phù hợp, thích nghi với điều kiện của hội viên hoặc để thu hút thêm nhiều thành phần tham dự buổi sinh hoạt Câu lạc bộ (như trụ sở UBND xã, nhà văn hoá thôn, xã, sân đình, rạp chiếu bóng công cộng...);
- Tạo nguồn kinh phí hoạt động ổn định cho Câu lạc bộ. Kinh phí hoạt động được huy động từ các nguồn sau:
+ Sự hỗ trợ ban đầu của cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và chính quyền địa phương nơi thành lập Câu lạc bộ;
+ Kinh phí từ các dự án, các chương trình quốc gia;
+ Kinh phí từ cơ quan chuyên môn có nhu cầu đưa nội dung pháp luật cụ thể vào tuyên truyền, phổ biến tại Câu lạc bộ;
+ Động viên sự đóng góp của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, các nhà hảo tâm, của các cá nhân tại cơ quan, đơn vị và nhân dân địa phương;
+ Sự đóng góp của các hội viên Câu lạc bộ (hội phí);
- Nhân rộng mô hình điểm Câu lạc bộ pháp luật: Thực tế hoạt động của Câu lạc bộ cần được đánh giá để thấy được hiệu quả của mô hình này trong công tác tuyên truyền, PBGDPL. Trên cơ sở đó, thực hiện chỉ đạo thành lập, tổ chức hoạt động điểm Câu lạc bộ pháp luật và tiến hành nhân rộng mô hình tại cơ quan, đơn vị, địa phương theo quy mô rộng hơn dựa trên việc tổng kết, rút kinh nghiệm thực tiễn và có các biện pháp chỉ đạo cụ thể;
- Thực hiện chế độ khen thưởng, kiểm điểm phê bình kịp thời: Trong quá trình tổ chức hoạt động của Câu lạc bộ, Ban chủ nhiệm Câu lạc bộ cũng như cơ quan chủ quản cấp trên cần theo dõi, phát hiện và có chế độ khen thưởng kịp thời đối với các cá nhân tham gia tích cực, có nhiều thành tích, sáng tạo trong tổ chức và hoạt động của Câu lạc bộ cũng như nghiêm túc kiểm điểm, phê bình các cá nhân vi phạm điều lệ, quy chế sinh hoạt của Câu lạc bộ.
- Thực hiện sơ kết, tổng kết hoạt động định kỳ của Câu lạc bộ: Việc sơ, tổng kết hoạt động của Câu lạc bộ giúp cho Ban chủ nhiệm, cơ quan cấp trên phụ trách trực tiếp có kế hoạch, định hướng hoạt động cho Câu lạc bộ trong những thời gian tiếp theo.
3. Đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ khác
Hiện nay, lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ khác là một trong những biện pháp tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật có hiệu quả tích cực. Bên cạnh sự xuất hiện của Câu lạc bộ pháp luật thì ngày càng nhiều các Câu lạc bộ khác ra đời như: Câu lạc bộ tiền hôn nhân, Câu lạc bộ gia đình trẻ, Câu lạc bộ khuyến nông, Câu lạc bộ tuổi trẻ sáng tạo...Việc đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của các Câu lạc bộ này có thuận lợi: là không phải thành lập Câu lạc bộ pháp luật mới mà vẫn thực hiện được việc phổ biến, tuyên truyền pháp luật. Tuy nhiên, lượng thông tin pháp luật đưa vào lại rất hạn chế, chỉ có thể lựa chọn một số nội dung pháp luật phù hợp với tiêu chí hoạt động của mỗi loại Câu lạc bộ. Vì vậy, để việc đưa pháp luật vào các loại hình Câu lạc bộ khác có hiệu quả, cần tiến hành một số biện pháp sau:
3.1. Xây dựng cơ chế phối hợp cụ thể giữa cơ quan tư pháp, cơ quan chức năng với Câu lạc bộ khác:
Để triển khai hoạt động này, trước tiên ngành tư pháp, các cơ quan chức năng phải chỉ đạo, hướng dẫn Câu lạc bộ để hai bên thoả thuận, đi đến thống nhất xây dựng văn bản liên tịch (có thể là kế hoạch phối hợp hoạt động) tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức đưa nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ ổn định, lâu dài và hiệu quả.
Văn bản liên tịch cần đề cập đến những nội dung sau:
- Phân công trách nhiệm của mỗi bên trong việc tổ chức lồng ghép nội dung pháp luật vào hoạt động của Câu lạc bộ;
- Xác định đầu mối phối hợp của mỗi bên đảm bảo mối quan hệ thường xuyên, trao đổi thông tin và đề xuất các biện pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác phối hợp;
- Trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra, hướng dẫn việc thực hiện văn bản liên tịch;
- Chế độ sơ kết, tổng kết, định kỳ kiểm tra, đánh giá rút kinh nghiệm cho công tác chỉ đạo và duy trì quan hệ phối hợp.
3.2. Lựa chọn nội dung pháp luật:
Việc lựa chọn nội dung pháp luật phải phù hợp với đối tượng và mục đích, tiêu chí hoạt động của các loại hình Câu lạc bộ, đảm bảo tính cần thiết cũng như sự đáp ứng nhu cầu được tìm hiểu, nâng cao hiểu biết pháp luật của các thành viên tham gia các Câu lạc bộ này.
Ý kiến bạn đọc
Bạn cần đăng nhập với tư cách là Thành viên chính thức để có thể bình luận
- Đang truy cập42
- Hôm nay10,188
- Tháng hiện tại211,610
- Tháng trước474,973
- Tổng lượt truy cập7,639,403
