Các trường hợp đi khỏi nơi cư trú phải khai báo tạm vắng

Vì triển khai văn phòng đại diện mới, cơ quan bổ nhiệm tôi làm trưởng văn phòng trong thời gian 18 tháng. Để thuận lợi cho công việc và đi lại, mặc dù chỉ cách nhà khoảng 15km, nhưng có nhà công vụ nên tôi ở lại đó luôn.

Mới đây về thăm nhà và dự họp Tổ dân phố tôi nhận được thông báo mình vi phạm nghĩa vụ khai báo tạm vắng và có thể còn bị phạt tiền vì không thực hiện thủ tục này thì có đúng hay không?

Trả lời

Theo khoản 7 Điều 2 Luật Cư trú năm 2020, “Tạm vắng là việc công dân vắng mặt tại nơi cư trú trong một khoảng thời gian nhất định”.

Đúng như thông tin bạn nêu, công dân có quyền tự do cư trú. Việc thực hiện các thủ tục khai báo, đăng ký thường trú, tạm trú cũng là thể hiện quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm của công dân, cơ quan, tổ chức về đăng ký, quản lý cư trú.

Khoản 1 Điều 31 quy định các các trường hợp công dân có trách nhiệm khai báo tạm vắng như sau:

“a) Đi khỏi phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đang cư trú từ 01 ngày trở lên đối với bị can, bị cáo đang tại ngoại; người bị kết án phạt tù nhưng chưa có quyết định thi hành án hoặc đã có quyết định thi hành án nhưng đang tại ngoại hoặc được hoãn chấp hành án, tạm đình chỉ chấp hành án; người bị kết án phạt tù được hưởng án treo đang trong thời gian thử thách; người đang chấp hành án phạt quản chế, cải tạo không giam giữ; người được tha tù trước thời hạn có điều kiện đang trong thời gian thử thách;

b) Đi khỏi phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đang cư trú từ 01 ngày trở lên đối với người đang chấp hành biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn; người phải chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng nhưng đang được hoãn chấp hành hoặc tạm đình chỉ chấp hành; người bị quản lý trong thời gian làm thủ tục xem xét, quyết định áp dụng biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng;

c) Đi khỏi phạm vi đơn vị hành chính cấp huyện nơi đang cư trú từ 03 tháng liên tục trở lên đối với người trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự hoặc người đang phải thực hiện các nghĩa vụ khác đối với Nhà nước theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

d) Đi khỏi phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi thường trú từ 12 tháng liên tục trở lên đối với người không thuộc trường hợp quy định tại các điểm a, b và c khoản này, trừ trường hợp đã đăng ký tạm trú tại nơi ở mới hoặc đã xuất cảnh ra nước ngoài”.

Pháp luật hiện nay quy định có 04 trường hợp công dân đi khỏi nơi cư trú phải khai báo tạm vắng.

Đồng nghĩa, không phải trường hợp nào khi vắng mặt tại nơi cư trú trong một khoảng thời gian nhất định cũng cần khai báo tạm vắng. Ví dụ, bạn được cơ quan điều động đến làm việc tại văn phòng đại diện và để thuận lợi cho công việc, bạn ở luôn cơ quan thì nếu đáp ứng 02 điều kiện sau, bạn mới phải khai báo tạm vắng. Đó là:

- Bạn đi khỏi nơi đăng ký thường trú đến nơi khác đơn vị hành chính cấp xã;

- Thời gian đi từ 12 tháng liên tục trở lên.

Nếu đã đăng ký tạm trú tại nơi ở mới, bạn cũng không cần thực hiện thủ tục này.

Trường hợp phải khai báo tạm vắng, theo khoản 4 của Điều này, “Nội dung khai báo tạm vắng bao gồm họ và tên, số định danh cá nhân hoặc số Chứng minh nhân dân, số hộ chiếu của người khai báo tạm vắng; lý do tạm vắng; thời gian tạm vắng; địa chỉ nơi đến”.

Cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm cập nhật thông tin khai báo tạm vắng của công dân vào Cơ sở dữ liệu về cư trú và thông báo cho người khai báo về việc đã cập nhật thông tin khai báo tạm vắng khi có yêu cầu.

Bạn có thể khai báo tạm vắng bằng nhiều hình thức khác nhau được quy định tại khoản 1 Điều 16 Thông tư số 55/2021/TT-BCA ngày 15/5/2021 của Bộ trưởng Bộ Công an. Đó là:

“a) Trực tiếp tại cơ quan đăng ký cư trú hoặc tại địa điểm tiếp nhận khai báo tạm vắng do cơ quan đăng ký cư trú quy định;

b) Số điện thoại hoặc hộp thư điện tử do cơ quan đăng ký cư trú thông báo hoặc niêm yết;

c) Trang thông tin điện tử của cơ quan đăng ký cư trú hoặc qua Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an, Cổng dịch vụ công quản lý cư trú;

d) Ứng dụng trên thiết bị điện tử”.

Cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thông báo hoặc niêm yết công khai địa điểm, số điện thoại, địa chỉ hộp thư điện tử, địa chỉ trang thông tin điện tử của cơ quan đăng ký cư trú, Cổng dịch vụ công quốc gia, Cổng dịch vụ công Bộ Công an, Cổng dịch vụ công quản lý cư trú, tên ứng dụng trên thiết bị điện tử tiếp nhận khai báo tạm vắng. Bạn có thể tra cứu và thực hiện theo hướng dẫn.

Vì là nghĩa vụ, nếu không khai báo tạm vắng trong trường hợp phải khai báo, bạn đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật về cư trú.

Theo điểm b khoản 1 Điều 9 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31/12/2021 của Chính phủ, “không thực hiện đúng quy định về thông báo lưu trú, khai báo tạm vắng” người vi phạm bị phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng đối với một trong những hành vi này.

Như chúng tôi đã nêu ở trên, nếu đã đăng ký tạm trú tại nơi ở mới, bạn không phải thực hiện khai báo tạm vắng. Cho nên, bạn được thông báo vi phạm và bị xử phạt về việc không thực hiện nghĩa vụ khai báo tạm vắng được hiểu, bạn chưa đăng ký tạm trú tại nơi ở mới.

Khoản 1 Điều 27 của Luật Cư trú năm 2020 quy định: “Công dân đến sinh sống tại chỗ ở hợp pháp ngoài phạm vi đơn vị hành chính cấp xã nơi đã đăng ký thường trú để lao động, học tập hoặc vì mục đích khác từ 30 ngày trở lên thì phải thực hiện đăng ký tạm trú”.

Theo điểm b 1 Điều 9 Nghị định số 144/2021/NĐ-CP, thực hiện một trong các hành vi “không thực hiện đúng quy định về đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú, xóa đăng ký thường trú, xóa đăng ký tạm trú, tách hộ hoặc điều chỉnh thông tin về cư trú trong Cơ sở dữ liệu về cư trú”, người vi phạm cũng bị tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồn