Thứ hai, 16/09/2024, 14:55

Tiếp tục nâng cao chất lượng, phát huy hiệu quả công tác kiểm tra, rà soát văn bản quy phạm pháp luật và theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh

Thứ hai - 06/05/2024 04:17 167 0
Kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) là cơ chế kiểm soát văn bản QPPL sau khi ban hành, là công cụ quan trọng, hữu hiệu để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất, đồng bộ, khả thi, công khai, minh bạch, dễ tiếp cận của văn bản QPPL, qua đó góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật và nâng cao hiệu quả tổ chức thi hành pháp luật, phục vụ sự phát triển của đất nước nói chung, cũng như của mỗi địa phương nói riêng.
Công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL và theo dõi thi hành pháp luật trên địa bàn tỉnh Lai Châu trong thời gian qua
Trước định hướng, chỉ đạo sâu sát của Đảng và hành động quyết liệt Chính phủ đã xác định “Xây dựng hệ thống pháp luật dân chủ, công bằng, nhân đạo, đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, thống nhất, công khai, minh bạch, ổn định, khả thi, dễ tiếp cận, đủ khả năng điều chỉnh các quan hệ xã hội, lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, tổ chức, doanh nghiệp làm trung tâm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo” và “Tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật trên tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc, khơi dậy, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững của đất nước” là một trong các nhiệm vụ trọng tâm về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. 
Thời gian qua, với vai trò là cơ quan tham mưu, giúp UBND tỉnh thống nhất quản lý nhà nước về công tác kiểm tra, xử lý văn bản và rà soát, hệ thống hóa văn bản trên địa bàn tỉnh, Sở Tư pháp đã tích cực tham mưu UBND tỉnh Lai Châu tăng cường chỉ đạo, bố trí nguồn lực, ban hành kế hoạch, văn bản quyết liệt triển khai nhằm tổ chức thực hiện công tác xây dựng pháp luật, kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL và theo dõi thi hành pháp luật với nhiều bứt phá, tiếp tục chuyển biến tích cực về chất lượng, hiệu quả, góp phần quan trọng vào kết quả chỉ đạo điều hành, phát triển kinh tế - xã hội chung trên địa bàn tỉnh trở thành điểm sáng của Tư pháp Lai Châu.
Theo đó, công tác kiểm tra văn bản với tinh thần "kịp thời, thận trọng, chính xác, quyết liệt", hoạt động kiểm tra, tự kiểm tra văn bản QPPL tỉnh Lai Châu ngày càng bám sát thực tiễn ban hành văn bản QPPL của chính quyền cấp tỉnh, cấp huyện; tiếp cận kiểm tra văn bản có hệ thống theo ngành, lĩnh vực; đảm bảo 100% các văn bản QPPL được kiểm tra và tự kiểm tra ngay sau khi ban hành hoặc thông qua. Chú trọng công tác rà soát văn bản được thực hiện thường xuyên, theo lĩnh vực, địa bàn quản lý để kịp thời phát hiện, xử lý, khắc phục sai sót, bất cập, hạn chế, hoàn thiện pháp luật, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển KT-XH, nhất là trong hoạt động đầu tư sản xuất, kinh doanh. Việc xử lý văn bản không phù hợp pháp luật đã được thực hiện ngày càng nghiêm túc, hiệu quả hơn. Phần lớn những bất cập sau khi được phát hiện, kết luận đều được cơ quan ban hành có phương án xử lý trên tinh thần cầu thị, trách nhiệm, vì lợi ích chung của xã hội; hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp văn bản có quy định trái pháp luật chậm được xử lý hoặc xử lý không triệt để, qua đó ngăn ngừa hậu quả tác động tiêu cực đối với xã hội, nhất là trường hợp văn bản có liên quan rộng rãi, trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, môi trường đầu tư, sản xuất, kinh doanh.
Triển khai thực hiện công tác hệ thống hóa văn bản QPPL kỳ 2019-2023 theo quy định của pháp luật và hướng dẫn của Bộ Tư pháp. Theo đó, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch về hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật kỳ 2019-2023 trên địa bàn tỉnh Lai Châu; các hoạt động đã được các cơ quan, các địa phương triển khai thực hiện đảm bảo tiến độ và nội dung yêu cầu theo kế hoạch đề ra; kết thúc kỳ hệ thống hóa năm 2019-2023, 100% cấp huyện trên địa bàn tỉnh Lai Châu đã hoàn thành việc công bố kết quả rà soát, hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật do HĐND và UBND cấp mình ban hành; UBND tỉnh đã ban hành quyết định công bố kết quả hệ thống hóa văn bản quy phạm pháp luật của HĐND và UBND tỉnh Lai Châu trong kỳ hệ thống hóa năm 2019 - 2023; đồng thời báo cáo kết quả hệ thống hóa gửi Bộ Tư pháp theo quy định. 
Đặc biệt, từ năm 2021, thực hiện yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, Trung ương; cùng với sự hướng dẫn kịp thời của Văn phòng Chính phủ, Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Lai Châu đã chỉ đạo sát sao, tổ chức thực hiện nghiêm túc các đợt rà soát văn bản QPPL theo chuyên đề, theo ngành, lĩnh vực, điển hình như: đợt rà soát, kiểm tra văn bản theo nội dung Chuyên đề về các văn bản liên quan đến việc triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội về các Chương trình mục tiêu quốc gia (Chuyên đề 2); đợt rà soát văn bản QPPL phục vụ triển khai Đề án 06; đợt rà soát, đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định bất cập, những vấn đề vướng mắc trong văn bản QPPL hiện hành theo Công văn số 689/TTg-PL ngày 29/7/2023 của Thủ tướng Chính phủ; đợt tổng rà soát hệ thống văn bản QPPL (trừ Hiến pháp) theo Nghị quyết số 101/2023/QH15, trong đó trọng tâm là pháp luật một số ngành, lĩnh vực như: đấu thầu, đấu giá, quy hoạch, đầu tư công, quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công, ngân sách nhà nước, tài chính công, hợp tác công tư, xã hội hóa các dịch vụ công; … Có thể nói, đây là các đợt rà soát có tính toàn diện, hệ thống, chuyên sâu văn bản QPPL, là hoạt động nổi bật trong công tác "hậu kiểm" văn bản QPPL. Qua công tác rà soát đã phát hiện những quy định mâu thuẫn, chồng chéo, sơ hở, bất cập, những vấn đề vướng mắc trong các luật và văn bản dưới luật có liên quan để kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách; góp phần tích cực nâng cao chất lượng, bảo đảm tính thống nhất, minh bạch, khả thi của hệ thống pháp luật, tạo môi trường pháp lý thuận lợi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đời sống của Nhân dân, nhất là về hoạt động đầu tư, sản xuất, kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển…
Để tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động theo dõi thi hành pháp luật, hàng năm UBND tỉnh đều ban hành Kế hoạch, nghiêm túc chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch sau khi được ban hành đảm bảo mục tiêu, hiệu quả đề ra. Theo đó, các hoạt động theo dõi thi hành pháp luật được được xác định cụ thể, rõ ràng từ kiểm tra, điều tra, khảo sát tình hình thi hành pháp luật có gắn với nhiệm vụ, lĩnh vực trọng tâm; việc xử lý kết quả theo dõi tình hình thi hành pháp luật được thực hiện nghiêm túc, phù hợp với điều kiện thực tiễn của cơ quan, lĩnh vực, địa bàn.
Bên cạnh các kết quả tích cực đã đạt được, công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL, theo dõi thi hành pháp luật của tỉnh Lai Châu vẫn còn một số khó khăn, hạn chế như:
Thứ nhất, việc rà soát văn bản QPPL do nhiều cơ quan có thẩm quyền yêu cầu với phạm vi rộng, đối tượng văn bản cần rà soát lớn, thậm chí còn có sự trùng lắp, đan xen về phạm vi rà soát, trong khi thời gian thực hiện ngắn dẫn đến khó khăn, lúng túng trong quá trình thực hiện, ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng, hiệu quả rà soát và xử lý kết quả rà soát.
 Thứ hai, việc thực hiện trách nhiệm rà soát văn bản QPPL tại một số cơ quan còn chưa đầy đủ theo quy định
Thứ ba, mặc dù các quy định pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo, bất cập, vướng mắc đã được rà soát, phát hiện nhưng việc xử lý còn chưa kịp thời, chưa triệt để; chưa thực sự kết nối hiệu quả giữa kết quả rà soát văn bản QPPL với hoạt động xây dựng văn bản QPPL.
Do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan mà việc rà soát, xử lý văn bản sau rà soát trong một số trường hợp vẫn chưa thực sự kịp thời, chưa đáp ứng kỳ vọng, một số văn bản còn chậm được xử lý. Trong đó, có thể kể đến một số nguyên nhân cơ bản như:
Về khách quan:
(1) Do số lượng văn bản QPPL được ban hành trong các lĩnh vực quản lý nhà nước ngày càng nhiều, nội dung văn bản ngày càng phức tạp nên đòi hỏi chất lượng, khối lượng công việc trong công tác kiểm tra, rà soát là rất lớn. 
(2) Công tác kiểm tra, rà soát văn bản QPPL là công việc khó, có nội dung phức tạp, phạm vi tác động rộng, đòi hỏi cao về trình độ, bản lĩnh chính trị, kinh nghiệm chuyên sâu và công sức, thời gian. Trong khi đó, nguồn lực đầu tư cho các công tác này tại nhiều cơ quan chưa thực sự tương xứng, chưa phù hợp với đặc trưng công việc, yêu cầu nhiệm vụ; nhân sự làm công tác pháp chế của cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh phần lớn là kiêm nhiệm và chưa bảo đảm tính ổn định; kinh phí chi cho hoạt động kiểm tra, rà soát văn bản QPPL còn hạn hẹp nên phần nào ảnh hưởng đến kết quả thực hiện.
Về chủ quan:
(1) Lãnh đạo một số cơ quan chưa thực sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát công tác kiểm tra văn bản QPPL; chưa nhận thức thật sự đầy đủ về nội dung, yêu cầu của công tác xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thi hành pháp luật nói chung và ý nghĩa quan trọng của công tác rà soát các văn bản QPPL, dẫn đến còn tồn tại quy định mâu thuẫn, thiếu thống nhất, không phù hợp thực tiễn; chưa chú trọng, quyết liệt trong chỉ đạo việc kết nối, sử dụng hiệu quả kết quả rà soát các văn bản QPPL khi xây dựng, ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung, thay thế văn bản QPPL, dẫn đến có trường hợp vấn đề mâu thuẫn, chồng chéo hoặc vướng mắc, bất cập đã được nhận diện trong hoạt động rà soát văn bản nhưng chưa được nghiên cứu, đánh giá đầy đủ, xử lý trong quá trình xây dựng văn bản.
(2) Sự phối hợp giữa các cơ quan trong việc xử lý kết quả rà soát văn bản (nội dung mang tính liên ngành; phối hợp giữa cơ quan chủ trì soạn thảo, tiếp thu, chỉnh lý với các cơ quan liên quan) còn chưa thực sự chặt chẽ, hiệu quả.
Đề xuất một số giải pháp
Để công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL, theo dõi thi hành pháp luật ngày càng nâng cao chất lượng, hiệu quả, đáp ứng thực tiễn và yêu cầu đặt ra trong thời gian tới, tỉnh Lai Châu đề xuất các nhóm giải pháp chủ yếu sau.
Một là, tiếp tục quán triệt, thống nhất nhận thức, chỉ đạo trong các cơ quan nhà nước về vị trí, vai trò của công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN ở Việt Nam nêu cao vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu, tăng cường trách nhiệm, kỷ luật, kỷ cương trong công tác xây dựng pháp luật; tập trung tổ chức thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các công tác kiểm tra, rà soát, hệ thống hóa văn bản QPPL theo quy định, gắn với việc xây dựng, hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, hệ thống pháp luật.
Hai là, tiếp tục tổ chức thực hiện nghiêm các quy định pháp luật về rà soát văn bản QPPL, trong đó bảo đảm xác định rõ việc rà soát văn bản là trách nhiệm phải được tiến hành thường xuyên, chủ động của các cấp, các ngành, các địa phương; tuân thủ nghiêm quy định về trách nhiệm rà soát, xử lý kết quả rà soát văn bản, tránh sự trùng lắp hoặc chồng chéo trong phân công thực hiện nhiệm vụ rà soát văn bản hoặc không đúng chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan dẫn đến lãng phí về thời gian, nguồn lực thực hiện mà vẫn không bảo đảm chất lượng, hiệu quả công việc
Ba là, Chú trọng, lồng ghép hoạt động rà soát văn bản QPPL trong quá trình xây dựng văn bản QPPL (bao gồm cả văn bản luật và dưới luật) nhằm phát hiện tối đa “từ sớm, từ xa” các quy định trái pháp luật, mâu thuẫn, chồng chéo hoặc khoảng trống pháp luật sau khi ban hành; đồng thời chú trọng việc kết nối và kế thừa, sử dụng hiệu quả kết quả của các hoạt động kiểm tra, rà soát văn bản để nghiên cứu, nghiêm túc đánh giá kỹ cùng với các vấn đề liên quan trong tổng thể văn bản trong quá trình xây dựng văn bản QPPL.
Bốn là, tiếp tục nâng cao chất lượng, số lượng đội ngũ cán bộ làm công tác xây dựng, hoàn thiện và tổ chức thi hành pháp luật; đồng thời, cần quan tâm đầu tư kinh phí, bảo đảm các điều kiện cần thiết phục vụ công tác xây dựng pháp luật nói chung và rà soát, xử lý kết quả rà soát văn bản QPPL nói riêng.
Năm là, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác rà soát và xử lý kết quả rà soát văn bản QPPL, góp phần nâng cao hiệu quả kết nối, sử dụng dữ liệu, kết quả rà soát văn bản QPPL phục vụ công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật; tạo thuận lợi cho công tác theo dõi, đôn đốc việc xử lý kết quả rà soát văn bản QPPL của các cơ quan.
Sáu là, các cơ quan, đơn vị, địa phương, đặc biệt là các cơ quan báo chí, truyền thông đẩy mạnh tuyên truyền để nâng cao hiệu quả thông tin về công tác kiểm tra, rà soát, xử lý văn bản, giúp dư luận xã hội hiểu biết đúng đắn, đầy đủ về các công tác này, nhất là đối với các trường hợp văn bản có dấu hiệu trái pháp luật được dư luận xã hội quan tâm, tránh việc hiểu phiến diện, gây tác động tiêu cực đối với xã hội; qua đó nâng cao ý thức, trách nhiệm của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền ban hành văn bản QPPL; nâng cao kiến thức pháp luật, kỹ năng áp dụng pháp luật trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức, viên chức; tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp trong tiếp cận pháp luật, qua đó nâng cao năng lực hiểu và thực thi pháp luật; phát huy sự tham gia, giám sát của các tầng lớp nhân dân đối với việc xây dựng, ban hành và tổ chức thực thi chính sách, thể chế pháp luật của Nhà nước.

 

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

  Ý kiến bạn đọc

Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây
top
down